Εμείς και οι άλλοι

Το βιβλίο αυτό ερευνά διεξοδικά ένα φαινόμενο που εντάθηκε στη διάρκεια της δεκαετίας της ελληνικής οικονομικής κρίσης και των μνημονίων (2010-2018). Πιο συγκεκριμένα, εξετάζει και αναλύει ένα μεγάλο σύνολο αναφορών, άλλοτε σύντομων και άλλοτε πιο διεξοδικών, που συσχέτιζαν την κατάσταση της Ελλάδας με μια άλλη χώρα, συχνά με φορτισμένο και αρκετά αρνητικό τρόπο. Ο κατάλογος αυτών των αναφορών κυριαρχείται από χώρες όπως η Αλβανία (Θα γίνουμε Αλβανία του Χότζα/ αλβανοποίηση), η Βουλγαρία (Θα γίνουμε Βουλγαρία/ βουλγαροποίηση), η περιοχή των Βαλκανίων (Θα γίνουμε Βαλκάνια/ βαλκανοποίηση) και η Αργεντινή (Θα γίνουμε Αργεντινή). Ωστόσο, υπάρχει ένα πολύ μεγαλύτερο πλήθος χωρών που εντοπίζονται σε αντίστοιχες φράσεις, κάτι που δείχνει το εύρος του φαινομένου.

Η βασική θέση του βιβλίου είναι πως οι συνθήκες της απόλυτης κρίσης και ο φόβος της καταστροφής δημιούργησαν ένα υπόστρωμα για υπερβολικές και δυσανάλογες αντιλήψεις, συγκρίσεις, συσχετίσεις και στερεότυπα. Δεν είναι τυχαίο πως οι συχνότερες αναφορές αφορούν χώρες των Βαλκανίων και συνολικά τα Βαλκάνια. Η συνεισφορά της μελέτης αυτής είναι πως ερμηνεύει αυτά τα στοιχεία υπό το πρίσμα της πολιτικής επικοινωνίας. Καταδεικνύει με σαφή τρόπο την εργαλειοποίησή τους και τη λειτουργία τους ως μηχανισμών διαχείρισης της πόλωσης και του ανταγωνισμού των ερμηνειών σε σχέση με τα μνημόνια.

Περιεχόμενα:

Εισαγωγή 11
Κεφάλαιο 1: Η ελληνική οικονομική κρίση και η ανάγκη
της σύγκρισης με άλλες κοινωνίες 25
Εισαγωγή 25
1.1. Η σύγκριση και τα στερεότυπα
ως μηχανισμοί διαχείρισης της κρίσης 26
Η διάσταση της πολιτικής επικοινωνίας 29
1.2. Συγκρίσεις με άλλες χώρες και κοινωνίες στα πλαίσια
του ακαδημαϊκού λόγου 33
1.3. Συγκρίσεις με άλλες χώρες και κοινωνίες στα πλαίσια
του λόγου πολιτικών, ειδικών, συγγραφέων
και προσωπικοτήτων 39
Κεφάλαιο 2: Στερεότυπα, ιστορικά προηγούμενα και αναλογίες,
ως εργαλεία της πολιτικής επικοινωνίας 53
Εισαγωγή 53
2.1. Ιστορικά προηγούμενα, αναλογίες και στερεότυπα:
ορισμοί και παραδείγματα εφαρμογής 54
Τα στερεότυπα για τα Βαλκάνια 60
2.2. Εργαλειοποίηση στοιχείων, όπως ιστορικές αναλογίες
και στερεότυπα, στο πλαίσιο της πολιτικής επικοινωνίας 78
Κεφάλαιο 3: Ο λόγος των πολιτικών και των ΜΜΕ:
ποσοτική ανάλυση (ανάλυση περιεχομένου)
και ποιοτική ανάλυση (ανάλυση λόγου) 85
Εισαγωγή 85
3.1. Το δείγμα και η περίοδος που καλύπτει η έρευνα 87
3.2. Η περιγραφή της ποσοτικής συνιστώσας της έρευνας
(ανάλυση περιεχομένου) 90
[ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ ]
8 | Περιεχόμενα
3.3. Η περιγραφή της ποιοτικής συνιστώσας της μελέτης
(ποιοτική ανάλυση λόγου) 93
Κεφάλαιο 4: Τα αποτελέσματα της ποσοτικής ανάλυσης 101
Εισαγωγή 101
4.1. Οι χώρες: Αλβανία, Βουλγαρία, Βαλκάνια και Αργεντινή
αλλά και πολλές ακόμα χώρες σχεδόν όλων των ηπείρων 102
4.2. Οι περίοδοι: ένα φαινόμενο με διαρκή ένταση 107
4.3. Ο λόγος: κυριαρχία πολιτικής και δημοσιογραφίας 110
4.4. Η θεματική συνάφεια: έντονη πολιτικοποίηση 111
Κεφάλαιο 5: Τα αποτελέσματα της ποιοτικής ανάλυσης 117
Εισαγωγή 117
5.1. H περίοδος 2010-2012: ο αποπροσανατολισμός
λόγω του πρώτου μνημονίου 118
Η απογραφή των ερμηνευτικών πλαισιώσεων 118
Η πολιτική λειτουργία των αναφορών 122
5.2. Η περίοδος 2012-2015: η παγίωση της πόλωσης
μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης 129
Η απογραφή των ερμηνευτικών πλαισίων 129
Η πολιτική λειτουργία των αναφορών 135
5.3. Η περίοδος 2015-2019: η κορύφωση
της πολιτικοποίησης το 2015 και η σταδιακή
αποκλιμάκωση μετά το τρίτο μνημόνιο 141
Η απογραφή των ερμηνευτικών πλαισίων 141
Η πολιτική λειτουργία των αναφορών 146
Κεφάλαιο 6: Τα στερεότυπα ως εργαλεία για τη διαχείριση
της πόλωσης στην περίοδο των μνημονίων 157
Εισαγωγή 157
6.1. Τα ευρήματα της ποσοτικής και της ποιοτικής ανάλυσης 158
6.2. Περιπτώσεις κριτικής στη χρήση των στερεοτύπων
και φορτισμένων αντιλήψεων στο δημόσιο λόγο 166
[ ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ. ΠΤΥΧΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ (2010-2018) ]
Περιεχόμενα | 9
Συμπεράσματα 175
Βιβλιογραφία – Πηγές 183
Κατάλογος πινάκων 197
Ευρετήριο ονομάτων 199
Ευρετήριο όρων 201