Χριστιανισμός και παγκοσμιότητα στο πρώιμο Βυζάντιο. Από τη θεωρία στη πράξη

[...] Η εκδήλωση και η ραγδαία ανάπτυξη, για τα δεδομένα εκείνης της εποχής, του πρώτου χριστιανικού ιμπεριαλισμού, της πρώτης δηλαδή μορφής θρησκευτικής παγκοσμιοποίησης κατά την Ύστερη Αρχαιότητα, αποτελεί χαρακτηριστικό ιστορικό παράδειγμα, του οποίου η εμβριθής μελέτη και η προβολή στο σήμερα θα μπορούσαν ενδεχομένως να φωτίσουν πτυχές, να αποσαφηνίσουν σκοτεινά σημεία και προθέσεις και να εμπλουτίσουν την εμπειρία του παρόντος.

Η μελέτη του ιστορικού φαινομένου στην πρωταρχική, αυθεντική του μορφή, σε όλες τις εκφάνσεις της εκδήλωσής του και με όλες τις παραμέτρους που εμπερικλείει, έχει τη δική του αυτοτελή αξία' ταυτόχρονα όμως αναδεικνύει τις αδυναμίες που ενέχει η επανάληψη και η ιδεολογική του χρήση στη σύγχρονη εποχή, κατά την οποία οι κοινωνικές συνθήκες και οι διεθνείς πολιτικοί συσχετισμοί έχουν αλλάξει, ενώ τα επιχειρήματα του παρελθόντος έχουν πλέον περιορισμένη απήχηση.

Με δεδομένο λοιπόν το ενδιαφέρον και την ερευνητική εμπειρία μου σε ανάλογα θέματα, ανέλαβα αυτό το εγχείρημα, στο πλαίσιο των επιστημονικών καθηκόντων μου, με πλήρη επίγνωση των δυσκολιών που εμπεριέχει. Η ευρύτητα και η πολυπλοκότητα της θεματικής του, καθώς και η διαχείριση του μεγάλου όγκου του πρωτογενούς υλικού και της βιβλιογραφίας δεν απέτρεψαν, ίσως, λάθη, κενά και παραλείψεις.

Στη μακρά διαδρομή αναζήτησης της ιστορικής αλήθειας της βυζαντινής παγκοσμιότητας, την οποία επιχείρησα μέσα από τη συστηματική ενασχόλησή μου με το συγκεκριμένο θέμα, είχα σταθερά στο πλευρό μου την οικογένειά μου τον Χρίστο, την Αγγελίνα και τον Αλέξανδρο, τους οποίους ευχαριστώ και από τη θέση αυτή για τη συμπαράσταση στα δύσκολα και την κατανόησή τους για τις ατέλειωτες ώρες της απουσίας ή της απομόνωσής μου. [...]