Πώς έγινα βλάκας ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ο Αντουάν πάσχει από μια αρκετά σπάνια ασθένεια: είναι ευφυής. Όχι έτσι όπως εννοούμε συνήθως το «ευφυής». Για παράδειγμα δεν είναι αυτό που αποκαλούμε «διανοούμενος». Η περίπτωσή του είναι πολύ πιο ενοχλητική. Αναρωτιέται μονίμως για τα πάντα. Διδάσκει στο πανεπιστήμιο βιολογία, αραμαϊκή ρητορική και Σενέκα. Απεχθάνεται τις επιταγές της μόδας, την καταναλωτική κοινωνία, την ετοιματζίδικη σκέψη. Συνεπώς, είναι πολύ δυστυχισμένος. Κάνει λοιπόν διάφορες προσπάθειες να γλιτώσει από αυτή τη μοίρα. Καταρχάς, δοκιμάζει να γίνει αλκοολικός. Αλίμονο, αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο! Παρά την καλή του θέληση και τη βοήθεια ενός έμπειρου διδασκάλου, ο Αντουάν θα διαπιστώσει πολύ γρήγορα πως είναι εντελώς ατάλαντος σ’ αυτόν τον τομέα. Θα πειραματιστεί λοιπόν σε κάτι άλλο, στην αυτοκτονία. Αλλά εκεί τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα. Το ποσοστό επιτυχίας δεν φτάνει καλά καλά μήτε το 8%. Τότε ο Αντουάν σκέφτεται τη λοβοτομή. Ένας φίλος του γιατρός τον αποτρέπει από αυτή την εγχείρηση και τον πείθει να πάρει το Ευτυχοζάκ, ένα χάπι που σε κάνει βλάκα. Και ω του θαύματος! Επιτέλους, ο Αντουάν εξομοιώνεται με το πλήθος. Γίνεται ένας «γνήσιος κόπανος». Βλέπει τηλεόραση, κολλάει στους τοίχους φωτογραφίες του Αλαίν Μινκ και του Αλαίν Φινκελκρώ, τρώει στα Macdonald’s και καταλήγει – πολύ λογικά – υπάλληλος σε χρηματιστηριακή εταιρεία. (...)

MADAME FIGARO – Valerie Broquisse

(...) Πίσω από τη χιουμοριστική του ελαφράδα, το βιβλίο αυτό θέτει ένα σοβαρό ερώτημα: τι είναι καλύτερο, να είσαι ένας ευτυχισμένος βλάκας ή ένας θλιμμένος έξυπνος; Γιατί η χρήση του μυαλού δεν μας χαρίζει την ευτυχία; Επειδή «η ευφυΐα είναι μια αρρώστια».
Ως μότο ο συγγραφέας παραθέτει τους Beatles: «ob-la-di ob-la-da life goes on bra», μια φράση αρκετά βλακώδης κατά βάθος.
Σε τελική ανάλυση, αυτό το βιβλίο δεν έχει παρά ένα μόνο ελάττωμα: τον τίτλο του, Πώς έγινα βλάκας, που συνιστά μια απατηλή διαφήμιση, αφού το κλείνουμε νιώθοντας πολύ λιγότερο βλάκες από πριν.

VOICI – Φρεντερίκ Μπεγκμπεντέ

(...) Παράλογη, αστεία, άγρια. Αυτή είναι η σύγχρονη ζωή σύμφωνα με τον Μαρτέν Παζ.
(...) Το Πώς έγινα βλάκας είναι ένας μοντέρνος μύθος που – τηρουμένων των αναλογιών – έχει στοιχεία από τον Βολταίρο και από το χιούμορ του Σουίφτ.
(...) Πέρα όμως από το χιούμορ, υπάρχουν και κάποια σοβαρά αποσπάσματα. Πίσω από τη φαινομενική ελαφράδα κρύβεται η γνήσια σάτιρα του σύγχρονου κόσμου που έχει γίνει ένας αποβλακωτικός μηχανισμός.

SUD-OUEST DIMANCHE – Y. H.

(...) Εδώ έχουμε να κάνουμε με τον Πάολο Κοέλο από την ανάποδη, που βάζει τον ήρωά του σε μια πνευματική αναζήτηση της χαμένης βλακείας.

LE NOUVEL OBSERVATEUR – Πασκάλ Μπρυκνέρ

(...) Αν ήμασταν υποχρεωμένοι να κατατάξουμε το Πώς έγινα βλάκας σε μια συγκεκριμένη κατηγορία, θα έπρεπε να επινοήσουμε μία καινούρια, γιατί πρόκειται για ένα εντελώς ιδιόμορφο έργο.
(...) Ένα βιβλίο τρελό, αλλά δυνατό.

ELLE – Jerome Andre

(...) Με αυτό το μικρό, υπέροχα ευφυές μυθιστόρημα ανακαλύψαμε έναν νέο συγγραφέα, τον Μαρτέν Παζ, για τον οποίο γνωρίζουμε μόνο πως γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1975 και πως σπουδάζει ανθρωπολογία.

LA LIBRE BELGIQUE – Eric de Bellefroid

(...) Αυτός ο νεαρός συγγραφέας μάς δείχνει πόσο δύσκολο είναι να βυθιστεί κανείς στο κενό της λογικής και το διανοητικό κώμα.
(...) Το Πώς έγινα βλάκας αιχμαλωτίζει την προσοχή μας και διεγείρει τα εγκεφαλικά μας κύτταρα.
(...) Μια πολύ ωραία προσπάθεια προορισμένη να γνωρίσει την επιτυχία.

IMPACT MEDECIN HEBDO – J.-M. U.

(...) Στα είκοσι πέντε του χρόνια, ο Μαρτέν Παζ εισβάλλει στον χώρο της λογοτεχνίας με ένα βιβλίο που ανατρέπει χαρούμενα τα αρχέτυπα του μυθιστορήματος μαθητείας: πρώτες λογοτεχνικές προσπάθειες, πρώτες επιτυχίες, πρώτες απογοητεύσεις.
(...) Μια κάπως τρελή πορεία προς την ευτυχία, ένας δρόμος όλο ευρήματα και εφευρήματα.

LE FIGARO LITTERAIRE – Sebastien Lapaque

(...) Ο Αντουάν παίρνει μια τελεσίδικη και τολμηρή απόφαση: να γίνει ηλίθιος. Πώς όμως θα σκοτώσει κανείς το IQ του, θα ακυρώσει την κουλτούρα του, θα εκμηδενίσει τη σκέψη του για να βυθιστεί στη βλακεία και να αιωρείται, ευτυχισμένος, μέσα στο τίποτα;
(...) Αυτός ο υπέροχος Αντουάν! Όσο περισσότερο προσπαθεί να αυτοκαταστραφεί και να καταστρέψει τη ζωή του, τόσο πιο πολύ μας γοητεύει.
(...) Το Πώς έγινα βλάκας μας ενθουσιάζει – προπάντων! – με τη φρέσκια, πνευματώδη γραφή του. Τόση ευφυΐα σε ένα κείμενο είναι μια αληθινή ευτυχία (όσο κι αν αυτό δεν αρέσει στον Αντουάν).

TELERAMA – Martine Laval

Ο Βιρμανο-Βρετόνος και πολυδιπλωματούχος Αντουάν υποφέρει από την υπερβολική του ευφυΐα. (...) Αφού αποτυγχάνει να γίνει αλκοολικός – μια προσπάθεια που περιγράφεται μ’ έναν πραγματικά ξεκαρδιστικό τρόπο – όπως και αυτόχειρας, βρίσκει τελικά έναν αποτελεσματικό τρόπο να γίνει κρετίνος: πετάει όλα τα βιβλία του, αγοράζει μια τηλεόραση, φοράει Nike, τρώει χάμπουργκερ και διατηρεί όσο μπορεί μια ψυχική ισορροπία με τη βοήθεια αντικαταθλιπτικών χαπιών. «Θέλω να είμαι με τους άλλους, όχι να τους καταλαβαίνω, αλλά να είμαι σαν κι αυτούς, μαζί μ’ αυτούς, να μοιράζομαι τα ίδια πράγματα…» Τέλος, για επιστέγασμα της όλης υπόθεσης, προσλαμβάνεται σε μια χρηματιστηριακή εταιρεία και χάρη σε μια εύνοια της τύχης γίνεται πάμπλουτος: να τος λοιπόν ο σκεπτικιστής μας, μεταμορφωμένος σε τέλειο αστό, ανεγκέφαλο γιάπη.
(...) Ένας μικρός λίβελος ενάντια σε μια κοινωνία που τελεί σε πλήρη τηλεοπτική και ιδεολογική αποβλάκωση

www.chronicart.com/livres

(...) Ο Αντουάν, ο βασικός ήρωας του Πώς έγινα βλάκας, που μοιάζει σαν δίδυμος αδελφός του συγγραφέα, βασανίζεται από την υπερβολική του ευφυΐα. Καταδικασμένος στη δυστυχία και στη μοναξιά λόγω της ακατανίκητης τάσης του να προβληματίζεται για τα πάντα, ο Αντουάν κάνει ό,τι μπορεί για να εξουδετερώσει το μυαλό του. Στην αρχή προσπαθεί να γίνει αλκοολικός, ύστερα αυτόχειρας και τέλος γίνεται πάμπλουτος σαν χρηματιστής.
«Σίγουρα σ’ αυτή την ιστορία υπάρχει μια μεγάλη δόση αμφισβήτησης, παραδέχεται ευχαρίστως ο Μαρτέν Παζ. Όμως το ενδιαφέρον της βρίσκεται αλλού. Το να λες πως ο καπιταλισμός είναι κάτι το κακό, δεν είναι κανένα εύρημα. Όχι, θα ήθελα προπάντων να βρουν το βιβλίο μου αστείο και απροσδόκητο». Η επιθυμία τού Παζ εκπληρώθηκε: το βιβλίο του μας διασκεδάζει και μας εκπλήσσει. Είναι ένα απόλυτα αρμονικό όσο και απίθανο μείγμα αισιοδοξίας και μηδενισμού.

LA VIE - Marianne Dubertret

(...) Τι πληγή που ’ναι η ευφυΐα! «Σε κάνει να υποφέρεις και κανείς δεν διανοείται να τη θεωρήσει ως ασθένεια». Ενώ ο βλάκας – αυτό το ξέρει όλος ο κόσμος – είναι σκανδαλωδώς ευτυχής. Ο Αντουάν θέλει λοιπόν να αποβλακωθεί για να θεραπευτεί.
(...) Η ιστορία, που έχει έντονα ένα στοιχείο παραλόγου – σου θυμίζει το Φθινόπωρο στο Πεκίνο του Βιάν –, δεν είναι καθόλου, μα καθόλου βλακώδης.

L’ALSACE – H. de C.

(...) Πραγματικά θαυμάσιο, άψογο. Μια ιστορία στο στυλ του Βολταίρου.

L’EVENEMENT – Jean-Francois Kervedo

(...) Όταν είσαι ευφυής, ο κόσμος γίνεται πολύπλοκος, τρομακτικός, καταθλιπτικός. Νιώθεις μόνος, εγκαταλειμμένος. Θα ήθελες να ενωθείς με το κοπάδι για να βρεις λίγη αγελαία ηρεμία, μια προβατίσια μακαριότητα. Αλλά πώς θα το πετύχεις αυτό;
Γινόμενος βλάκας. Αυτή τη λύση μάς προτείνει ο Μαρτέν Παζ στο προκλητικό μυθιστόρημα: Πώς έγινα βλάκας.
Προσοχή όμως! Εδώ δεν τίθεται θέμα να αντικαταστήσουμε μια μοιραιότητα με μιαν άλλη. Η πρόσβαση στη βλακεία είναι μια επιχείρηση καλά υπολογισμένη και προγραμματισμένη. Να γιατί το βιβλίο αυτό μπορεί να θεωρηθεί και σαν ένα εγχειρίδιο: Η βλακεία σε 12 μαθήματα.

LE JOURNAL DU DIMANCHE – Daniel Picouly

(...) Ο Αντουάν (πατέρας Βιρμανός, μητέρα Βρετόνα), ύστερα από μια «λαβυρινθώδη» πανεπιστημιακή πορεία, αρνείται να πάρει τη θέση του «σε έναν κόσμο όπου η κοινή γνώμη είναι εγκλωβισμένη ανάμεσα στο ναι, το όχι και το δεν γνωρίζω της απάντησης σε μια σφυγμομέτρηση», σε έναν κόσμο όπου βασιλεύει η βλακεία. Παίρνει λοιπόν «την απόφαση να καλύψει το μυαλό του με το σάβανο της βλακείας», να χαθεί μέσα σ’ αυτήν. Αυτή η επιχείρηση της αυτοκρετινοποίησης που συνίσταται να φτάσεις στο Τίποτα έτσι όπως άλλοι στο Απόλυτο, δεν είναι καθόλου απλή. Η βλακεία δεν χαρίζεται σε όλους.
(...) Ο συγγραφέας μάς περιγράφει αυτό το οδοιπορικό προς το μηδέν, με ένα μυθιστόρημα τέλειας λογικής. Πρόκειται πραγματικά για μια επιτυχία.

LE MONDE – P.-R. L.

(...) Εκπληκτικά καλογραμμένο, αυτό το πρώτο μυθιστόρημα του Μαρτέν Παζ, μας παρουσιάζει διάφορους τύπους τον έναν πιο τρελό από τον άλλον. Όμως πίσω από το χιούμορ, κρύβεται ένας βαθύς συλλογισμός πάνω στη ζωή.

LE MEILLEUR