Ο λαβύρινθος της μοναξιάς ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

«Ο Λαβύρινθος της Μοναξιάς» (1950) είναι το πρώτο και ίσως το σημαντικότερο δοκίμιο του Ο. Πας... Πρόκειται για μια βαθιά ψυχολογική τομή του χαρακτήρα του μεξικανικού λαού μέσω της αναδρομής στην ιστορική του πορεία από την ισπανική κατάκτηση μέχρι σήμερα...
Το κείμενο του Πας είναι ανεξάντλητο. Η γνώση του ιστορικού παρελθόντος της χώρας του βαθιά. Το οξύ και διεισδυτικό του βλέμμα, εργαλείο μοναδικό για την ανάλυση ενός τόσο σύνθετου και αντιφατικού παρόντος. Η προσπάθειά του να πείσει αυτόν το λαό για τη μοναδικότητά του αγωνιώδης. Δεν μπορεί κανείς νά 'χει ζωντανό παρόν έχοντας πίσω του ένα νεκρό παρελθόν. Μόνος του στόχος ν' αποκτήσει ο λαός αυτός συνείδηση της ιστορικής του συνέχειας...
Ο Οκτάβιο Πας δεν είναι ο αντικειμενικός αναλυτής μιας πραγματικότητας, είναι ο υποκειμενικός εκφραστής ενός κόσμου που τον αφορά προσωπικά και για τον οποίο έχει ειλημμένη θέση...
Ο Λαβύρινθος θα παραμείνει το «κλασικό» του έργο, το έργο που θα δημιουργήσει σχολή, το έργο που θ' αποτελέσει βίβλο για το μελετητή της μεξικανικής πραγματικότητας, το έργο που σήμερα -σαράντα πέντε χρόνια μετά τη συγγραφή του- είναι περισσότερο επίκαιρο παρά ποτέ. Οι εφιάλτες του Πας πριν από σαράντα πέντε χρόνια σήμερα αποτελούν πραγματικότητα.
ΝΤΙΑΝΑ ΜΠΟΜΠΟΛΟΥ (από το Εισαγωγικό σημείωμα)

Ο Λαβύρινθος -με την τρέχουσα και «αγοραία» συμβολική του σημασία: «περιπλάνηση με περίπλοκη και επικίνδυνη διαδρομή και αβέβαιο προορισμό»- είναι το κατ' εξοχήν έμβλημα της Ιστορίας...
Από τις πολλαπλές πτυχές του αρχετύπου και τις ισάριθμες οδούς προσεγγίσεώς του, ο Πας επιλέγει κυρίως δύο: τη μύηση και την ανάλυση. Για την ακρίβεια, το βιβλίο του υιοθετεί αφ' ενός τη δομή μιας «μυητικής πορείας», για να ξεναγήσει τον αναγνώστη ανά το λαβύρινθο, και αφ' ετέρου τη δομή μιας «ψυχαναλυτικής αφηγήσεως», προκειμένου να ασκήσει τη θεραπευτική κριτική του...
Ο λαβύρινθος, ύστερα από την προσέγγισή του από τον Οκτάβιο Πας (αλλά και χάρις σ' αυτήν), μεταβάλλεται από έμβλημα του αδιαπέραστου και αδιανόητου της ιστορίας σε σύμβολο της διαφάνειάς της.
ΒΙΚΤΩΡ ΙΒΑΝΟΒΙΤΣ (από το Επίμετρο)