Ο νέος αυτοκράτορας

Οι υπέρμαχοι της τεχνητής νοημοσύνης διατείνονταν, για δεκαετίες, ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές σύντομα θα είναι σε θέση να κάνουν ό,τι και το ανθρώπινο μυαλό.


Ομολογουμένως, σήμερα παίζουν σκάκι σε επίπεδο γκραν μετρ, όμως "κατανοούν" το παιχνίδι όπως εμείς; Θα μπορέσουν πράγματι οι υπολογιστές να κάνουν όλα όσα μπορεί να κάνει το ανθρώπινο μυαλό;


Σε αυτό το περιεκτικό και συχνά αμφισβητούμενο βιβλίο ο Roger Penrose -διαπρεπής φυσικός, που τιμήθηκε, μαζί με τον Steven Hawking, με το Βραβείο Φυσικής Wolf- υποστηρίζει την άποψη ότι υπάρχουν κάποιες πλευρές της ανθρώπινης νόησης που δεν μπορεί να μιμηθεί μια μηχανή. Αν και το βιβλίο καλύπτει πολλούς τομείς, όπως τη θεωρία της σχετικότητας, τη κβαντομηχανική και την κοσμολογία, κεντρικό του θέμα είναι αυτό που οι φιλόσοφοι ονομάζουν "πρόβλημα νους-σώμα". Ο Penrose διερευνά το πως λειτουργεί το μυαλό -με βάση τις υπάρχουσες θεωρίες της φυσικής και των μαθηματικων- και πόσο μας χρειάζεται ακόμη να μάθουμε για να κατανοήσουμε τις φυσικές λειτουργίες της συνείδησης. Συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι υπάρχει ένα σημαντικό χάσμα στην γνώση μας στο σημείο που συναντιέται η κλασική με την κβαντική φυσική. Ο Penrose ανήκει σ' ένα ολοένα αυξανόμενο αριθμό φυσικών που πιστεύουν ότι ο Αϊνστάιν δεν είχε πεισμώσει όταν έλεγε ότι "το μικρό του δαχτυλάκι" του είχε πει ότι η κβαντομηχανική είναι ατελής και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι για την κατανόηση της λειτουργίας του νου είναι απαραίτητοι νόμοι βαθύτεροι από την κβαντομηχανική. Για να υποστηρίξει αυτόν τον ισχυρισμό ο Penrose οδηγεί τον αναγνώστη σε ένα καταπληκτικό ταξίδι που περιλαμβάνει θέματα όπως οι μιγαδικοί αριθμοί, οι μηχανές Turing, η συμπλεκτική θεωρία, η κβαντομηχανική, το παράδοξο του Godel, τον χώρο των φάσεων, τον χώρο Hilbert, τις μαύρες τρύπες, τις λευκές τρύπες, την ακτινοβολία Hawking, την εντροπία, τους ημικρύσταλλους, την δομή του εγκεφάλου και ένα σωρό άλλα θέματα. Τα διαφωτιστικά (και συχνά διασκεδαστικά) σχέδια του Penrose κάνουν κατανοητές τις απόψεις που αναπτύσει σ' όλο το βιβλίο.


Όπως υποστηρίζει ο Martin Gardner στον πρόλογο του βιβλίου, "τα επιτεύματα του Penrose στα μαθηματικά και τη φυσική πηγάζουν από ένα αίσθημα θαυμασμού -που κρατά μια ολόκληρη ζωή- για το μυστήριο και την ομορφιά της ύπαρξης. Το "μικρό του δακτυλάκι" του λέει ότι ο ανθρώπινος νους είναι κάτι παραπάνω από μια απλή συνάθροιση μικροσκοπικών συρμάτων και διακοπτών".


Ο Νέος Αυτοκράτορας (;) θα γοητεύσει όλους όσους ενδιαφέρονται για την μοντέρνα φυσική και τη σχέση της με φιλοσοφικά ζητήματα, καθώς και τους φυσικούς, τους μαθηματικούς, τους φιλόσοφους και τους διαφωνούντες για την τεχνητή νοημοσύνη.