Ανταίος (Α Β) Επιστήμη - Τεχνική - Οικονομία

Κριτική
Ο μυθικός ήρωας Ανταίος ήταν γιος του Ουρανού ή του Ποσειδώνα και της Γης. Ρωμαλέος και ακαταμάχητος προκαλούσε τους πάντες να αναμετρηθούν μαζί του.


Όταν έπεφτε κάτω, σηκωνόταν με διπλάσια δύναμη που του χάριζε η μάνα του. Αυτό κατάλαβε ο Ηρακλής και τον έπνιξε κρατώντας τον ψηλά, μακριά από τη γη. Στον ερυθρόμορφο κρατήρα του Ευφρονίου, που εκτίθεται στο Λούβρο, αποτυπώνεται στο πρόσωπο του γίγαντα η φρίκη του θανάτου στα χέρια του Ηρακλή. Το μυθικό όνομα πέρασε στους τραγικούς ποιητές ως συνώνυμο του εριστικού αντιπάλου.


Αλλά πέρασε και στη σύγχρονη εποχή ως τίτλος του αρχικά 15ημέρου και κατόπιν μηνιαίου επιστημονικού περιοδικού της Αριστεράς, που κυκλοφόρησε από το 1945 ως το 1951, με υπεύθυνο σύνταξης τον τραγικό Δημήτρη Μπάτση (που εκτελέστηκε μαζί με τον Νίκο Μπελογιάννη).


Οι υπότιτλοι του περιοδικού «για τη μελέτη των προβλημάτων της ανοικοδόμησης» και «επιστήμη-τεχνική-οικονομία» μαρτυρούν για τους προσανατολισμούς των περιεχομένων του. Ο «Ανταίος» ανατυπώθηκε πρόσφατα, σε δύο ογκώδεις τόμους, από το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο.


Πρόκειται για προσφορά μεγάλης σπουδαιότητας, γιατί στο ώς χθες ξεχασμένο περιοδικό είχαν δημοσιευθεί μελέτες και άρθρα για κάθε κρίσιμο οικονομικό και κοινωνικό ζήτημα, από τις πιο εξέχουσες προσωπικότητες της μεταπολεμικής Ελλάδας.


Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του, προκύπτουν αβίαστα μερικές παρατηρήσεις και συμπεράσματα.


Αν συγκρίνει κάποιος την τραγική εκείνη εποχή κυκλοφορίας του εντύπου, με την αποχαυνωτική σημερινή, αναρωτιέται πώς συμβαίνει τότε να υπήρχε τέτοιο πλήθος μείζονος αξίας διανοητών, ενώ σήμερα υπάρχει τέτοια ένδεια.


Τα λήμματα του «Ανταίου» έθεταν με θαυμαστή οξυδέρκεια, σαφήνεια και απλότητα, χωρίς απλοϊκότητα, τα ζητήματα και πρότειναν εφικτές λύσεις. Αν έστω και ένα μικρό τους τμήμα μετουσιωνόταν σε πράξη, η Ελλάδα σήμερα θα είχε άλλη όψη. Τα πανεπιστήμια θα ήσαν πραγματικά κυψέλες γνώσης και πνευματικής άμιλλας. Οι αγρότες αυτάρκεις.


Η ενεργειακή αυτοτέλεια της χώρας θα ήταν κατακτημένη και οι πόλεις μας πιο ανθρώπινες.


Σήμερα η συζήτηση για την κοινωνική ασφάλεια είναι στην ημερήσια διάταξη. Αν διαβάσει ο υπουργός Εργασίας τα σχετικά άρθρα του «Ανταίου», του 1951, θα εκπλαγεί αν δει τι δεν έγινε και πώς.


Ο Κ. Δεσποτόπουλος, ο Ι. Δεσποτόπουλος, ο Η. Ηλιού, ο Ν. Κιτσίκης, ο Π. Κόκκαλης, ο Αγγ. Αγγελόπουλος, ο Σ. Μάξιμος, ο Χ. Θεοδωρίδης, ο Σ. Κυδωνιάτης, ο Μ. Αυγέρης, η Ρ. Ιμβριώτη είναι μερικοί από τους συνεργάτες του περιοδικού που οι υπογραφές τους λένε κάτι, λίγο ή πολύ, ακόμη και στους σημερινούς αναγνώστες.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 29-04-2001