Ρεμπετολογία

Το βιβλίο του Πετρόπουλου βρίσκεται πιο κοντά στη βαθύτερη ουσία της ρεμπέτικης κουλτούρας, χωρίς να επιχειρεί καθόλου να την «αναλύσει» και πολύ περισσότερο να την εξιδανικεύσει. Χρειάστηκε να περάσει καιρός για να καταλάβω πού οφείλεται αυτή η υπεροχή του Πετρόπουλου. Σήμερα νομίζω ότι ξέρω την απάντηση. Αλλά δεν είμαι σίγουρος σε ποια γλώσσα πρέπει να την εκφράσω. Γιατί το βιβλίο του Πετρόπουλου είναι μια από εκείνες τις σπανιότατες περιπτώσεις, όπου η εμπειρική έρευνα και η ποίηση συναντιούνται διατρέχοντας μια terra nova σχεδόν απρόσιτη στη συμβατική γλώσσα.
Ο Πετρόπουλος ήταν ο πρώτος που έκανε τα ρεμπέτικα αντικείμενο έρευνας. Όπως όλοι οι πρωτοπόροι, δεν ανακάλυψε απλώς ένα καινούργιο κόσμο, κολυμπώντας κόντρα στο ρεύμα, αλλά και τον συνέλαβε, σχεδόν διαισθητικά, σε όλες του τις διαστάσεις. Υποψιάσθηκε όλα τα μυστικά μονοπάτια του, όλες τις κρυφές γωνιές του, όλα τα μυστήριά του. Και ακριβώς επειδή τον είδε στην ολότητά του, τον περιέγραψε υπαινικτικά μάλλον παρά αναλυτικά. Όσοι ακολούθησαν, κινήθηκαν προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση που υπέδειξε ή υπαινίχθηκε εκείνος. Αλλά οι περισσότεροι έχασαν από τα μάτια τους το όλο. Κι έτσι έχασαν την ουσία αυτού που ερευνούσαν.
Ο Πετρόπουλος είναι ένας από τους ελάχιστους εναπομείναντες μάστορες του δοκίμιου. Πολύ λίγοι Έλληνες γράφουν τόσο όμορφα ελληνικά, ώστε ο λόγος τους να ισορροπεί τόσο θαυμαστά ανάμεσα στην ακρίβεια και την κομψότητα, ανάμεσα στην επιστημοσύνη και την καλαισθησία. Πολύ λίγοι ξέρουν να εκθέτουν το θέμα τους με τέτοιο τρόπο, ώστε να παρασύρουν τον αναγνώστη τους σ' ένα γοητευτικό ταξίδι, όπου οι πιο γνώριμες μορφές, τα πιο καθημερινά αντικείμενα αποδείχνονται κρύπτες άγνωστων και εξαίσιων θησαυρών.
Το βιβλίο του Πετρόπουλου αποτελεί μέρος της ρεμπέτικης κουλτούρας. Είναι και το ίδιο ένα ιστορικό ντοκουμέντο.

Δημοσθένης Κούρτοβικ, Ελευθεροτυπία