Η καταστροφή της Ελληνικής Αυτοκρατορίας 1453

Επί χίλια χρόνια η Νέα Ρώμη υπήρξε για τους χριστιανούς της Ανατολής ό,τι η Πρεσβυτέρα Ρώμη για τους χριστιανούς της Δύσης και η υπερηφάνειά τους για τη σταθερότητα και την ασφάλειά της ήταν μεγάλη. Μόνο μία και μοναδική φορά στην ιστορία της είχε αλωθεί... Στα μάτια όλων των Ελληνοφώνων ήταν απαράμιλλη και υποδειγματική, η έδρα της φιλοσοφίας και κάθε είδους γνώσης των επιστημών, της αρετής και ό,τι καλύτερου υπήρχε. Τώρα όλα είχαν αλλάξει. Οι νέοι κατακτητές ήταν Ασιάτες... Η πρωτεύουσα είχε ματαβληθεί σε έρημο... Εκείνη, γράφει ο Κριτόβουλος, που είχε προηγουμένως κυβερνήσει πολλούς λαούς με τιμή, δόξα και φήμη, κυβερνάται τώρα από άλλους και έχει βυθιστεί στην φτώχια, τη χυδαιότητα, την ατίμωση και την επαίσχυντη σκλαβιά... Δυστυχώς, η ελληνική φυλή έχει βυθιστεί στο σκοτάδι της πιο σκοτεινής νύχτας και επρόκειτο να περάσουν τέσσερεις αιώνες πριν ανατείλει μια νέα ημέρα...

Kι εδώ ο σερ Έντουιν Πήαρς, όπως και στο πρώτο του βιβλίο που αφορά στην Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, καταγράφει με συστηματικό και συνεπή τρόπο όλες τις πληροφορίες και μαρτυρίες της εποχής, εξετάζοντας κριτικά και δίκαια την ευθύνη όλων όσοι υπήρξαν με τον ένα ή άλλο τρόπο, πρωταγωνιστές και συμμέτοχοι στην κοσμοϊστορική αυτή στιγμή της Ευρώπης. Έχοντας περάσει ένα μεγάλο μέρος του βίου του στην Κωνσταντινούπολη, είχε άμεση πρόσβαση στις πηγές και με δεδομένη την ευρυμάθεια, την οξύνοια και την πολυγλωσσία του, μας άφησε ένα ολοκληρωμένο και σφαιρικό κείμενο τονίζοντας το γεγονός, ότι η Άλωση αποτέλεσε μια σημαντική καμπή της παγκόσμιας Ιστορίας και σήμανε την εισβολή σε αυτή τη χριστιανική περιοχή μιας ξένης δύναμηςς με διαφορετική κουλτούρα και ηθική.

Δεν αποτελεί σχήμα λόγου ή υπερβολή ότι η παγκόσμια κριτική κατέταξε τα έργα του σερ Έντουιν Πήαρς στα σημαντικότερα της βυζαντινής ιστοριογραφίας, χαρακτηρίζοντάς τα ως υψηλής σπουδής και αντικειμενικότητας έργα ενός πολυμαθούς, διεισδυτικού, κριτικού και πάνω από όλα αυστηρού και δίκαιου στην κρίση του ιστορικού, που αποδίδει με συνέπεια τις ευθύνες της κατάλυσης της χιλιόχρονης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η οποία για αιώνες αποτέλεσε την ασπίδα της Ευρώπης και το σημαντικότερο κέντρο του ευρωπαϊκού πολιτισμού.