Έμεινα εκεί εκτελών το προς την πατρίδα καθήκον!

Ένας ήρωας αλλά κι ένας πολύ ευαίσθητος άνθρωπος. Ένας στρατιωτικός που τίμησε το επάγγελμά του και αναμείχθηκε σε όλες τις ριψοκίνδυνες και μυστικές κινήσεις της εποχής του. Σήμερα τον θεωρούμε πολύ συντηρητικό, εκείνος όμως θεωρούσε τον εαυτό του προοδευτικό, επειδή φρόντιζε για την πατρίδα του και δεν αδιαφορούσε για τα κοινά. Ήταν ωστόσο και οικογενειάρχης, σύζυγος, γιος, αδελφός και κυρίως πατέρας. Την ώρα των κρίσιμων αποφάσεων πάλευε ανάμεσα στο καθήκον και την αγάπη για τα παιδιά του.
Θα παρακολουθήσουμε εδώ την καθημερινότητα του Παύλου Μελά, τις απόψεις και τους προβληματισμούς του. Κυρίως όμως τον αγώνα του για τηΜακεδονία και την εσωτερική του αγωνία να μην χάσουν άνθρωποι τη ζωή τους, ακόμη κι αν ήταν Βούλγαροι.
Ο Μελάς λάτρευε τη ζωή ακόμα και των ζώων, απέφευγε την αδικία, δεν δίσταζε να κλάψει όταν οι εξελίξεις τον απογοήτευαν και αντίκριζε το περιβάλλον με ρομαντική διάθεση. Δεν φοβόταν τον θάνατο και όποτε χρειάστηκε προθυμοποιήθηκε να ριψοκινδυνεύσει.
Το πορτρέτο ενός ανθρώπου απόλυτα φυσιολογικού, που εκτέθηκε εν γνώσει του σε ασυνήθιστες και σπάνιες καταστάσεις, οι οποίες είχαν ως συνέπεια να τον οδηγήσουν στον θάνατο. Αντιμετώπισε με δική του πρωτοβουλία και ρίσκο αήθη και μοιραία περιστατικά, που τον έκαναν να αντικρίζει συχνά κατά πρόσωπο τον θάνατο.
Το μόνο που μπορούμε να του πούμε σήμερα, θαυμάζοντας το κουράγιο του, είναι:
Τα σέβη μας, Παύλο Μελά!