Πίσω από το τζάμι CD

Μια εκ βαθέων εξομολόγηση του Γιάννη Παπαϊωάννου, που εργάσθηκε ως ηχολήπτης στο ιστορικό στούντιο της Columbia τρεις ολόκληρες δεκαετίες. Παράλληλα η αποτίμηση μιας ολόκληρης εποχής, όσο κι η ανασκόπηση ενός μεγάλου μέρους της ιστορίας της ελληνικής δισκογραφίας, των ανθρώπων που τη διαμόρφωσαν και των τραγουδιών που τραγουδήθηκαν από αρκετές γενιές μέχρι σήμερα.

Ο Γιάννης Παπαϊωάννου αγαπημένο, γνώριμο πρόσωπο στον μουσικό χώρο, καταθέτει στις σελίδες του βιβλίου τη δική του μαρτυρία από τα "αυλάκια" των βινυλίων, τις ατελείωτες ώρες ηχογραφήσεων.

Το λαϊκό τραγούδι, το έντεχνο και το μοντέρνο, οι γνώριμες κι αγαπημένες φωνές όπως αυτές του Τσιτσάνη, του Ζαμπέτα, του Γρηγόρη Μπιθικώτση και του Στέλιου, οι στιγμές της δημιουργικής αγωνίας για καλλιτέχνες όπως ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Μίκης Θεοδωράκης, αγαπημένοι συνθέτες όπως ο Άκης Πάνου και ο Γιάννης Σπανός, ερμηνευτές όπως ο Γιώργος Νταλάρας, η Χαρούλα Αλεξίου, ο Δημήτρης Μητροπάνος, η Δήμητρα Γαλάνη, ο Στράτος Διονυσίου, αλλά και τα ίδια τα τραγούδια, τα πιο εκλεκτά του ρεπερτορίου μας τα τελευταία 30 χρόνια, συνδυάζονται αρμονικά στο "μωσαϊκό" της αφήγησης από τον άνθρωπο που κατέγραφε τα πάντα πίσω από το τζάμι του στούντιο - ήχους, νότες αλλά και ξεχωριστές ανθρώπινες στιγμές.

Αυτοβιογραφούμενος και λάτρης εκείνης της εποχής, ο Γιάννης Παπαϊωάννου φέρνει τον αναγνώστη μερικά βήματα πίσω, του ξεδιπλώνει αξίες γνέφοντας νοερά προς το μέλλον του ελληνικού τραγουδιού...

"... Όλα ξεκίνησαν την αρχή του καινούργιου αιώνα. Τότε δούλευα στον ραδιοφωνικό σταθμό "Μελωδία". Στο στούντιο δεν υπήρχε πια τζάμι να χωρίζει τον ηχολήπτη από τον παραγωγό, ή, όπως εγώ είχα συνηθίσει, τον μουσικό ή τον ερμηνευτή από μένα.
Και μόνο αυτό; Ούτε ταινίες ηχογράφησης, ούτε μοντάζ, κόψε-ράψε. Ένας υπολογιστής γεμάτος τραγούδια, ένα πρόγραμμα το wave lab, κι όλα ήταν πολύ πιο απλά.
Θυμόμουνα στιγμές από ηχογραφήσεις στο στούντιο της Columbia που κατά κύριο λόγο είχα δουλέψει και δεν κρατιόμουνα, τα έλεγα. Καμία σχέση με τη σημερινή κατάσταση.

Τότε ήταν που με παρακίνησαν φίλοι, συνθέτες, τραγουδιστές, μουσικοί, λέγοντάς μου: Αυτά που μας λες, γιατί δεν τα γράφεις; Τις εμπειρίες σου, τις επαφές σου, τα ξενύχτια με τον Χατζιδάκι, τον Ξαρχάκο, τον Άκη Πάνου και τόσους άλλους γνωστούς και μη.

"Σιγά μωρέ, ποιος είμαι εγώ;"

"Ένας ηχολήπτης που συνεργάστηκε με όλη τη γενιά δημιουργών και ερμηνευτών από τη δεκαετία του '70 μέχρι το 2000 περίπου. Ένας ηχολήπτης που όλοι αγάπησαν και άκουγαν τη γνώμη του...".

Κριτική:

Ο Ξυλούρης έπαιζε Μπιτλς
Τα μυστικά των ιερών τεράτων της ελληνικής μουσικής αποκαλύπτονται στο βιβλίο του ηχολήπτη Γιάννη Παπαϊωάννου

Μια προσωπική εξομολόγηση που μετατρέπεται σε αφήγηση γλαφυρών περιστατικών και γεγονότων που σχετίζονται με το ελληνικό τραγούδι. Ο ηχολήπτης Γιάννης Παπαϊωάννου, ο οποίος δούλεψε τρεις ολόκληρες δεκαετίες στα θρυλικά στούντιο της «Columbia», πρόσωπο με πρόσωπο με ιερά τέρατα της ελληνικής μουσικής, μοιράζεται τις εμπειρίες του μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του με τίτλο «Πίσω από το Τζάμι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Θαλασσί».

Ενα βιβλίο γεμάτο πρόσωπα σημαντικά και εικόνες αληθινές, που έχουν βγει μέσα από τις ώρες της δουλειάς και της δημιουργίας. Ο Γιάννης Παπαϊωάννου έζησε από κοντά τους σημαντικότερους Ελληνες συνθέτες και τραγουδιστές. Και από τον καθένα έχει κάτι να θυμηθεί...

«Είμαστε οι δυο μας με τον Μάνο Χατζιδάκι στο στούντιο αργά το βράδυ, καλοκαίρι, Ιούλιος μήνας του 1978, κάνω μοντάζ και χτυπάει το τηλέφωνο. Είναι κάποιος υπεύθυνος από την ΕΡΤ. Ο Μάνος τότε ήταν διευθυντής στο Τρίτο Πρόγραμμα. Του λέει πως θέλουν να περάσουν ένα νομοσχέδιο για τις συμβάσεις των μουσικών και ήθελε να ρωτήσει τον διευθυντή του Τρίτου. - ''Είναι ευκαιρία να υπογράψετε για να περάσει από το θερινό τμήμα της Βουλής'', του είπε. Η απάντηση του Χατζιδάκι: ''Ντροπή αυτό, μη μου το ξαναπείς. Οταν θα ανοίξει η Βουλή, να περάσει το θέμα. Και απορώ πώς με πήρες εμένα τηλέφωνο...''».

Ο Στέλιος

Χαρακτηριστική είναι και η περιγραφή του Στέλιου Καζαντζίδη, όταν τραγουδούσε στο στούντιο: «Οταν ο Καζαντζίδης τραγουδούσε, έπιανε με τη δεξιά παλάμη του τον αριστερό καρπό του και φούσκωνε το στήθος του. Ο θώρακάς του γινόταν σαν μπαλόνι και γέμιζαν τα ηχεία από χαμηλές αλλά και ψηλές νότες. Και τότε κοιταζόμασταν και μουρμουράγαμε μεταξύ μας: ''Δέστε τις ζώνες σας, απογειωνόμαστε''».

Μπορούσε κανείς να φανταστεί τον Ξυλούρη να παίζει Μπιτλς; Κι όμως... «Θυμάμαι σε μια από τις ηχογραφήσεις παίζει λύρα, παίζει μόνος του, για να ζεσταθεί που λέμε, κι ακούω μια μελωδία πολύ γνωστή. Beatles: ''Yellow Submarine και Eleanor Rigby''. Εμεινα να τον ακούω άφωνος και μόλις τελείωσε, τον ρώτησα: ''Ξέρεις τί παίζεις; Πού τα έμαθες αυτά;''. Και μου απαντά: ''Δεν ξέρω τι είναι, αλλά τα έμαθα στην Κρήτη από τους χίπηδες που τα έπαιζαν με τις κιθάρες στα Μάταλα, τους άκουγα και τα ξεσήκωσα στη λύρα...!''».

Σίγουρα όμως όλοι φανταζόμαστε πως ο Στράτος Διονυσίου ήταν άνδρας με Α κεφαλαίο. Και ιδού η απόδειξη: «Χειμώνας 1984 στην Columbia, Γενάρης, βρέχει, κάνει κρύο και στο στούντιο 2 ο Τάκης Σούκας γράφει τον δίσκο ''Λαϊκά και πάσης Ελλάδος''... Η Λίτσα Διαμάντη τραγουδάει το δικό της κομμάτι και κατά τις 12 τα μεσάνυχτα, να 'σου ο Στράτος που λέει στον Σούκα: ''Μη νομίζεις ότι σας έστησα, αλλά πιάσε με, έχω 40 πυρετό, ήρθα όμως να τραγουδήσω. Μπαίνει μέσα στο καμαράκι, φοράει τ' ακουστικά και λέει μια κι έξω το μέρος του στο ''Με λες αγάπη'', αλλά και ολόκληρο το ''Ποιος είπε για τους μάγκες'' που έγινε κι αυτό επιτυχία».

CD
Το βιβλίο συνοδεύεται από ένα CD με σπάνιες ηχογραφήσεις από το προσωπικό αρχείο του Γιάννη Παπαϊωάννου

Αναστασία Κουκά, Ο Ξυλούρης έπαιζε Μπιτλς, "Έθνος", 25.3.2011