Λεμονοδάσος

Το Λεμονοδάσος αφηγείται την ιστορία του έρωτα ανάμεσα στον Παύλο και στη Βίργκω. Δυο νέοι που διαφέρουν πολύ μεταξύ τους –με ροπή προς τους εύκολους έρωτες ο Παύλος, περήφανη παρθένα η Βίργκω– αγαπούν με πάθος ο ένας τον άλλον και τον παιδεύουν εξίσου. Η ιστορία διαδραματίζεται στην αστική Αθήνα και στον κοσμικό Πόρο κατά τη δεκαετία του 1920, με άρωμα εποχής αλλά και με προβληματισμούς που παραμένουν επίκαιροι. Να παντρευτεί κανείς το πρόσωπο που αγαπά ή να μη διασύρει τον έρωτά του μες στη σκόνη της καθημερινότητας; Μήπως η ευτυχία έγκειται «στα όνειρά μας που μένουν ανέπαφα από τη φθορά της ζωής»; Ένα δροσερό και βαθύ έργο, ένα κλασικό κείμενο της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Η μελέτη της Αγγέλας Καστρινάκη επιχειρεί να αποκαλύψει το κρυμμένο υπόστρωμα του έργου, το πυκνό συμβολικό του δίχτυ. Βήμα το βήμα η συγγραφέας φέρνει στην επιφάνεια τη δεύτερη σημασία των ονομάτων, των τόπων, των πράξεων των ηρώων. Το δάσος, η ανάβαση, ο χορός, το ταξίδι, η ενατένιση των άστρων ή ακόμα και ένα λουτρό με παγωμένο νερό ανάγονται στις μυστηριακές αρχετυπικές τους μήτρες. Το ταξίδι του ήρωα για την απόκτηση του «καστανόμαλλου δέρατος», που συμβολίζει την αναζήτηση της τελειότητας, γίνεται ταυτόχρονα και μια περιπλάνηση στους μύθους και στα σύμβολα του ανθρώπινου πολιτισμού.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Κοσμάς Πολίτης: Λεμονοδάσος
Αγγέλα Καστρινάκη: Αναζητώντας το χρυσόμαλλο δέρας: ένα ταξίδι στους μύθους και στα σύμβολα του Λεμονοδάσους

Ι. ΠΡΟΘΑΛΑΜΟΣ
Η ιστορία • Η αφήγηση • Ο χρόνος της ιστορίας και η επώαση του κειμένου • Ο τόπος • Η Λήδα και τα δευτερεύοντα πρόσωπα • Τρεις εκδοχές για το τέλος • Α. Στα χνάρια του Χάμσουν • Β. Παύλος και Βιργινία (ονομάτων επίσκεψη πρώτη) • Γ. Όπως ο Τριστάνος, ή οι δύο Βιργινίες • Το ιντερμέδιο, τα κουκιά και ο Πυθαγόρας μέγας μύστης
ΙΙ. ΠΡΩΤΟΣ ΑΝΑΒΑΘΜΟΣ
Η αφύπνιση στους Δελφούς • Οι αποκαλύψεις της Γης • Αναθεωρήσεις 1944 • Ένας κόκορας κι ένας μενεξές • Αντιθέσεις • Στα μονοπάτια της «Γνώσης» • Η φύση και η ακολασία • Σύγκρουση μυστικών δρόμων; • Ένας ήρωας διγενής
ΙΙΙ. ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΑΝΑΒΑΘΜΟΣ
Ο ρεαλισμός των ονομάτων (δεύτερη επίσκεψη) • Συμβολικά αντικείμενα, ζώα, χρώματα και αρώματα • Συμβολικός τόπος: το μαγεμένο δάσος • Η ανάβαση στον έβδομο μύλο • Ο ερωτικός Πόρος • Η Αθήνα και η οδός Ερμού • Μυστικά διακείμενα • Και άλλες συγκλίσεις • Η Λήδα, η πίστη και η ηδονή
ΙV. ΤΡΙΤΟΣ ΑΝΑΒΑΘΜΟΣ
Το ταξίδι για το χρυσόμαλλο δέρας • Η Ωραία Κοιμωμένη και το συλλογικό ασυνείδητο • Η πτώση του ανθρώπου και το τέλος του παραμυθιού • Το άλογο και το λογικό • Από τον Ήλιο στη Σελήνη • Ω, νύχτα ομορφότερη απ’ την αυγή • Η σημασία των άστρων • Ο φεγγαροπιερότος από το Βέλγιο • Γιν και γιανγκ • Αρχετυπική γυναίκα • Αρχετυπικός άντρας • Ο Παν στον σύγχρονο κόσμο • Ο Οιδίπους και η Σφίγγα • Και η Ηγερία με τον Ιππόλυτο • Η γέννηση του μυθιστορήματος από το πνεύμα της μουσικής
V. ΙΝΤΕΡΜΕΔΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ
Προϊστορία • Μυστικιστικές ροπές στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου • Και οι πολιτικές πεποιθήσεις;
VΙ. ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΑΝΑΒΑΘΜΟΣ (ΘΕΟΛΟΓΙΑ) Επιστροφή στο Λεμονοδάσος: «Πατέρα, πού έγκειται η ευτυχία;» • Η μητέρα είναι μια Μάρθα • Το Βυζάντιο και οι τεχνίτες του • Τέκτονες και αρχιτέκτονες • Το κατσίκι και ο Αμνός • Ένας επιτάφιος, μια ανάσταση και ο θνήσκων θεός • Βαλς με τη μητέρα • Ο γάμος των ψυχών • Τα πολλαπλά προσωπεία • Η «μεταφυσική παρηγοριά» • Μικρή θεολογία • Τον Θεό τον βρήκαν με τον νου
VΙΙ. ΠΕΜΠΤΟΣ ΑΝΑΒΑΘΜΟΣ (ΠΟΙΗΤΙΚΗ)
Η τέχνη των μυημένων • Η φαντασία και οι κανόνες: για μια ποιητική του συγκερασμού • Ποια ιστορική και προσωπική συνάφεια; • Η υποδοχή και η αναθεώρηση
ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Το μέγα έργο

Εκδοτικό σημείωμα
Παράρτημα: Συμπληρώματα και σχόλια