Νόστιμες μέρες

Τα μικρά κείμενα που ακολουθούν πρωτοδημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Symbol ως ύλη της τακτικής εβδομαδιαίας στήλης "Τροφές". Ξαναδουλεύτηκαν ασφαλώς γι' αυτή την έκδοση με γνώμονα το ότι οι αναγνώστες ενός βιβλίου έχουν άλλη διάθεση και άλλες ίσως απαιτήσεις από τους "φυλλομετρητές" ενός περιοδικού εντύπου. Το "κουσκούς" ιδίως που σχετιζόταν με τις οδηγίες της διεύθυνσης σύνταξης του περιοδικού, καθώς και τα περισσότερα από τα κλεισίματα του ματιού προς τους φίλους και πελάτες της στήλης απαλείφθηκαν ολοσχερώς.

Ένα πράγμα βέβαια που δε γινόταν να μη διατηρήσω ήταν ο ημερολογιακός χαρακτήρας των κειμένων. Ξεκίνησα να γράφω μια ωραία ανοιξιάτικη μέρα κι αφέθηκα μετά στα χέρια των εποχών που άλλαζαν και που μου πρόσφεραν έτσι το πιο βολικό αλλά και σίγουρα το πιο νόστιμο θεματολόγιο, "Της εποχής είναι τα πιο νόστιμα" ήταν μάλιστα ένας από τους δοκιμαστικούς τίτλους του ανά χείρας πονήματος, που πολύ στεναχωρέθηκα όταν χρειάστηκε να τον παραμερίσω. Με την κουβέντα, την καλή παρέα και το καλό -θέλω να πιστεύω"- φαγητό κύλησε ο χρόνος (με την ημερολογιακή έννοια και πάλι) δίχως σχεδόν να το καταλάβω. Την ίδια όμορφη αίσθηση ότι κυλούν αβίαστα οι μήνες, οι εβδομάδες, οι μέρες, όταν εμπιστεύεται κανείς τα "ευπόριστα αγαθά" της φύσης, τις στοιχειώδεις φροντίδες στο μικρό μαγειρικό εργαστήριο με το οποίο είναι εξοπλισμένο κάθε ανθρώπινο σπίτι και βέβαια τις απλές αλλά και, ω, τόσο ζουμερές κουβέντες γύρω από το καθημερινό ή το πιο επίσημο τραπέζι, ελπίζω και προσδοκώ ότι θ' αποκομίσουν και οι αναγνώστες αυτού του βιβλίου. [...]

Aπό τον πρόλογο του Δημήτρη Ποταμιάνου

ΚΡΙΤΙΚΗ



H ενασχόληση με τη γαστρονομία έχει γίνει στις μέρες μας ένα εύκολο και προσφιλές σύμβολο κοινωνικής καταξίωσης. Ετσι, συχνά παρατηρούμε ανθρώπους γύρω μας να προσπαθούν να κερδίσουν τη συμπάθεια ή τη στιγμιαία αναγνώριση σε κάποιες συναθροίσεις μιλώντας για εστιατόρια της αλλοδαπής και της ημεδαπής όπου πλήρωσαν τόσα και έφαγαν την τάδε ή τη δείνα γαστρονομική εξτραβαγκάντσα, την οποία, εννοείται, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να φάνε οι κοινοί θνητοί, περιγράφοντάς τη μακρηγορώντας και κομπάζοντας σε μια έξαρση«γαστρονομικού» και λεκτικού παραληρήματος. Φευ! Ολοι τα ξέρουν όλα, τα έχουν δει όλα, τα μαγειρεύουν όλα. Και εκεί που σου έρχεται να φωνάξεις «αλάργα, παλικάρια», καθώς σε πνίγει το άδικο, να που παρουσιάζεται στην αγορά ένα βιβλίο που προάγει ή και παράγει «γαστρονομικό ήθος». Αναφέρομαι φυσικά στις Νόστιμες μέρες του καθηγητή στο Τμήμα Επικοινωνίας και MME του Παντείου και αυθεντικού γκουρμέ, ας μου επιτραπεί εδώ ο όρος, Δημήτρη Ποταμιάνου. Ενα εξαιρετικά καλογραμμένο βιβλίο που κινείται μεταξύ της γαστρονομικής νουβέλας και της επιφυλλίδας, καθ' ότι στην ουσία περί αυτού πρόκειται. Είναι η συλλογή των άρθρων που γράφτηκαν για τη στήλη «Τροφές» στο πάλαι ποτέ Symbol του Επενδυτή. H ύλη τους δομείται με γνώμονα την εναλλαγή των εποχών και τα προϊόντα που πρωταγωνιστούν στο πέρασμά τους, στις αγορές και στα μποστάνια.

Από τους πληβείους της θάλασσας, τους ταπεινούς γωβιούς, τις ζαργάνες και τις κατσούλες του τέλους της άνοιξης έως τα καλοκαιρινά λαχανικά και τις μεγάλες δόξες του φθινοπωρινού μαύρου χρυσού (χαβιάρι) ή μια χειμωνιάτικη αγριόπαπια και μια «βασιλική, τρίκιλη», μοσχαρίσια μπριζόλα, την Πρωτοχρονιά, οποιοδήποτε υλικό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια αληθινή γαστριμαργική απόλαυση παρελαύνει με την ίδια καμαρωτή περπατησιά από τις σελίδες αυτού του βιβλίου-ύμνου στις νοστιμιές της ζωής μας. Φορές φορές μάλιστα τείνεις να συμπεράνεις πως ο συγγραφέας θα συνέθετε το δικό του Ασμα ασμάτων με μαϊντανούς και πράσα αντί νάρδους και κρόκους. Σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης διαπιστώνουμε ότι, καθώς οι επιφυλλίδες αυτές άρχιζαν πάντα με μια μικρή, αυτοτελή ιστορία ή μια προσωπική διήγηση εν είδει νουβέλας, ο αδιάφορος για τα μαγειρικά αναγνώστης θα μπορούσε να τις απολαύσει αυτόνομα. Οπως αυτόνομα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει κάποιος και τις εξαιρετικές και ασφαλώς δοκιμασμένες από τον ρέκτη συγγραφέα και μάγειρα συνταγές. Αυτό ίσως να οδηγούσε τον βιαστικό παρατηρητή να εντάξει - ατυχώς, κατά τη γνώμη μου - το βιβλίο στα κοινά μαγειρικά πονήματα, βλέπε «τσελεμεντέδες», παρ' ότι γρήγορα θα διαπίστωνε ότι η κατάταξή του είναι μάλλον μονομερής. Ο συγγραφέας μάς προτείνει το «πακέτο» ιστορία - συνταγή, με τη λογική ότι για να αποφανθεί κανείς για το έγκλημα χρειάζεται και τα πειστήριά του!

Ο Δημήτρης Ποταμιάνος λοιπόν με τις Νόστιμες μέρες του καθιερώνει στην ελληνική γραμματεία το συγγραφικό ύφος του αγαπημένου του, νομίζω, «δασκάλου» και άλλοτε γαστρονομικού χρονογράφου της εφημερίδας Le Monde Robert J. Courtine. Βλέποντας φυσικά τα πράγματα από τη σκοπιά της γεύσης θα τολμούσα να επισημάνω ότι με τις Νόστιμες μέρες, το δεύτερο «κουζινικό» βιβλίο του, μας αποκαλύπτει τον εσωτερικό κόσμο του περισσότερο από όσο ίσως το έκανε Στον κήπο ή στα Χωρικά ύδατα, τα δύο πιο πρόσφατα μη «μαγειρικά» έργα του. Παρασύροντάς μας δε στην ποίηση της καθημερινότητας ή παρουσιάζοντάς μας με τόσο γλαφυρό ύφος όλα όσα του έδωσαν χαρά στη ζωή του μας προσκαλεί σε μια ουσιαστική γιορτή του τραπεζιού και μας παροτρύνει να κάνουμε πραγματικά νόστιμες τις μέρες της δικής μας ζωής.



ΘΑΛΕΙΑ ΤΣΙΧΛΑΚΗ

ΤΟ ΒΗΜΑ, 25-01-2004