Έλληνας είσαι ή γίνεσαι;

Το ανά χείρας βιβλίο εκκινεί από το πεδίο της Ιστορίας και το εμπλουτίζει με τις νεωτερικές θεωρίες του εθνικισμού και της εθνικής ταυτότητας. Για την επεξεργασία του υλικού αξιοποιούνται τα μεθοδολογικά εργαλεία της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου. Κεντρική θέση είναι ότι ο λόγος αποτελεί εργαλείο για την κατασκευή της εθνικής ταυτότητας, στην Επαρχία Φλώρινας, την περίοδο του Μεσοπόλεμου. Η πολιτισμική ποικιλομορφία της περιοχής σε συνδυασμό με το νέο περιεχόμενο της ελληνικής εθνικής ιδεολογίας, την εξεταζόμενη περίοδο, συγκροτούν ένα ελκυστικό περιβάλλον για την εξαγωγή συμπερασμάτων αναφορικά με τη σχέση λόγου και εθνικής ταυτότητας. Βασικό επιχείρημά μας είναι πως δεν υπάρχει μια αναλλοίωτη ταυτότητα, με την ουσιοκρατική αντίληψη, αλλά διαφορετικές εκφάνσεις της δομούνται με βάση το ιδεολογικό και πολιτικό συγκείμενο.

Στο πόνημα μελετάται και αναλύεται ο λόγος μιας ιντελλιγκέντσιας, όπως την ορίζει ο Anthony Smith, η οποία αξιοποιεί την κοινωνική επιρροή και τη δυνατότητα πρόσβασής της στον Τύπο, προκειμένου να αποδομήσει τις ανεπιθύμητες ταυτότητες, να δομήσει νέες, να μετασχηματίσει τις προϋπάρχουσες, ομογενοποιώντας τα κοινωνικά υποκείμενα υπό την ιδιότητα του Έλληνα πολίτη. Στο πλαίσιο αυτό, ερευνούμε το πώς κατασκευάζεται ο εθνικός χρόνος και ο εθνικός χώρος, έννοιες τις οποίες ενδιαφέρεται ζωηρά να χυτεύσει η εθνική ιδεολογία.

Η διά του λόγου επιρροή συμβάλλει στο να συγκροτηθούν τα κοινωνικά υποκείμενα σε κάτι που πριν, ίσως, δεν «ήταν», αλλά κατέστη εφικτό να «γίνουν» στην πορεία.

Πρόλογος: Σοφίας Ηλιάδου-Τάχου