Καποδίστριας - Μέττερνιχ

Το Ανατολικό Ζήτημα που σφράγισε, σε μεγάλο βαθμό, την πορεία των πραγμάτων της Ευρώπης κατά τον 19ο αιώνα συνεχίζει να αποτελεί πεδίο αναλύσεων σε πολλά επίπεδα. Η δυναμική της εποχής σε σχέση με το διπλωματικό παιχνίδι μεταξύ των τότε μεγάλων δυνάμεων παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και σήμερα.

Σχετικά με το θέμα αυτό, οι Εκδόσεις "Κασταλία" κυκλοφορούν, σε μια φροντισμένη έκδοση, την ομιλία του Γεωργίου Διον. Πουκαμισά, πρέσβεως της Ελλάδος στο Βουκουρέστι, με τίτλο "Καποδίστριας-Μέττερνιχ: Δύο αντίθετες αντιλήψεις για το Ανατολικό Ζήτημα", σε διημερίδα για την ευρωπαϊκή πολιτική και την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας την εποχή του πρώτου Κυβερνήτη της χώρας, που έγινε στο Ναύπλιο τον περασμένο Ιούνιο.

Στο σχετικό κείμενο σκιαγραφείται η μακρόχρονη διελκυστίνδα μεταξύ του Καποδίστρια, Υπουργού Εξωτερικών του τσάρου Αλεξάνδρου Α΄, και του Μέττερνιχ, καγκελαρίου της πολυεθνικής Αυστρίας και αρχιερέα της Ιεράς Συμμαχίας, αναφορικά με την πολιτική των ευρωπαϊκών δυνάμεων έναντι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι απόψεις του Καποδίστρια, υπέρ μιας αποφασιστικής αντιμετώπισης του Σουλτάνου, επεκράτησαν σταδιακά, μετά την επιστροφή του Τζώρτζ Κάννιγκ στο Foreign Office τον Σεπτέμβριο του 1822 και τον θάνατο του αμφιπλέοντος Τσάρου τον Δεκέμβριο του 1825. Η ανατολική πολιτική του Μέττερνιχ κατέρρευσε, αλλά η Ρωσία είχε χάσει έδαφος, υπέρ της Αγγλίας, στον αγώνα επιρροής των ελληνικών πραγμάτων.

Όπως γράφει ο Γεώργιος Διον. Πουκαμισάς, "στην σκληρή αυτή διαμάχη, μεταξύ του ικανού και αυτάρεσκου Μέττερνιχ και του αστυνομικού apparatus που αυτός διηύθυνε και του ευφυούς, αφοσιωμένου, μοναχικού, προσηλωμένου σε αξίες, "φίλου των δημοκρατιών", αλλά όχι δημοκράτη Ιωάννη Καποδίστρια, νικητής εν τέλει, μακράν των μεγάρων και των απολαύσεων της Βιέννης, ανεδείχθη ο δεύτερος. Ο Κερκυραίος διπλωμάτης έλαβε την ικανοποίηση να δει, πως το ένα μετά το άλλο, τα ερείσματα του Μέττερνιχ υποχωρούσαν και πως ο ιστός της αράχνης που προσπάθησε αυτός να στήσει -για κάποια χρόνια με τόση επιτυχία- διαλυόταν, χάρις στις επιτυχίες του Ελληνικού Αγώνα και τις μεταβολές που επήλθαν, ολίγον κατ' ολίγον, στη Βρετανία και στη Ρωσία".