Φασισμός και δικτατορία

Ο Φασισμός και Δικτατορία του Νίκου Πουλαντζά, είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα, αν όχι το σπουδαιότερο, που γράφτηκαν για την άνοδο του φασισμού στην Ιταλία και τη Γερμανία κατά τον Μεσοπόλεμο, την εμπέδωσή τους στην εξουσία και την άσκησή της από το ναζιστικό (Γερμανία) και το φασιστικό (Ιταλία) κόμμα. Πιο συγκεκριμένα, ο Πουλαντζάς προσπάθησε να δώσει απάντηση στο ερώτημα της τεράστιας κοινωνικής - αστικής και λαϊκής - βάσης του φασισμού. Ήτοι, ανέδειξε τη διαδικασία και το αποτέλεσμα του εκφασισμού των αντίστοιχων χωρών. Αυτός ο εκφασισμός ερμηνεύει τη συμπαράταξη του φασισμού και κοινωνικού σώματος στους σκοπούς και τα μέσα. Χωρίς αυτή την ομοιογενοποίηση που επέφερε ο εκφασισμός, ούτε η Γερμανία ούτε η Ιταλία θα μπορούσαν να έχουν την τεράστια δύναμη που είχαν συγκεντρώσει στις παραμονές του πολέμου. Κι ούτε θα μπορούσαν να τον διεξαγάγουν με τον τρόπο που τον διεξήγαγαν, η μεν Ιταλία ώσπου κατέρρευσε στρατιωτικά (Ιούλιος-Σεπτέμβριος 1943), η δε Γερμανία ώσπου συντρίφτηκε ολοσχερώς στρατιωτικά τον Μάη του 1945 κάτω από τα συνδυασμένα πλήγματα, από Ανατολή και Δύση, των συμμαχικών στρατιών αλλά και των δυνάμεων της Αντίστασης των κατεχόμενων ευρωπαϊκών χωρών.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ι. ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΤΩΝ ΦΑΣΙΣΜΩΝ
1. Ιμπεριαλισμός και φασισμός. Σχετικά με τον μονοπωλιακό καπιταλισμό και την ιμπεριαλιστική αλυσίδα
2. Ο γερμανικός και ο ιταλικός κρίκος: η ιστορία τους
3. Η περίοδος εμφάνισης των φασισμών και η Διεθνής
4. Συμπέρασμα: η μετάβαση προς τον μονοπωλιακό καπιταλισμό και η "οικονομική κρίση"

II. Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΛΗ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ
1. Η πολιτική κρίση: φασισμός και το Κράτος Εκτάκτου Ανάγκης
2. Η διαδικασία εκφασισμού

III. ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΧΟΥΣΕΣ ΤΑΞΕΙΣ
1. Γενικές προτάσεις
α) Οι αντιφάσεις ανάμεσα σε άρχουσες τάξεις και άρχοντα κοινωνικά τμήματα
β) Η κρίση ηγεμονίας
γ) Οι μεταβολές της ηγεμονίας
δ) Η ρήξη του δεσμού εκπροσωπούντες-εκπροσωπούμενοι.Τα πολιτικά κόμματα
ε) Η ιδεολογική κρίση
στ) Η επίθεση του μεγάλου κεφαλαίου και του άρχοντος συγκροτήματος
ζ) Τα φασιστικά κόμματα, ο φασισμός, οι άρχουσες τάξεις και τμήματα τάξεων. Κυριαρχία, ηγεμονία και κυβερνώσα τάξη: η σχετική αυτονομία του φασισμού
2. Η Γερμανία
α) Η διαδικασία εκφασισμού και οι οικονομικές αντιφάσεις
β) Μεγάλο και μεσαίο κεφάλαιο. Ο φασισμός είναι φαινόμενο "οικονομικά" οπισθοδρομικό;
γ) Η κρίση και η πολιτικοϊδεολογική διαδικασία
δ) Το ναζιστικό κόμμα, ο ναζισμός, οι κυρίαρχες τάξεις και τα κυρίαρχα κοινωνικά στρώματα. Η ηγεμονία και η κυβερνώσα τάξη
3. Η Ιταλία
α) Η διαδικασία και οι οικονομικές αντιφάσεις
β) Μεγάλο κεφάλαιο και μεγαλογαιοκτήμονες
γ) Η κρίση και η πολιτικοϊδεολογική διαδικασία
δ) Το φασιστικό κόμμα, ο φασισμός, οι κυρίαρχες τάξεις και τα κυρίαρχα κοινωνικά στρώματα. Η ηγεμονία και η κυβερνώσα τάξη

IV. ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ
1. Γενικές προτάσεις
α) Η διαδικασία ήττας και άμυνας της εργατικής τάξης: οι φάσεις της και ο χαρακτήρας της β) Οι μορφές της ιδεολογικής κρίσης και η κρίση των επαναστατικών οργανώσεων
γ) Η σοσιαλδημοκρατία. Η φύση της και η ταξική της λειτουργία. Η πολιτική της σοσιαλδημοκρατίας και η άποψη του "σοσιαλφασισμού"
δ) Τα κομμουνιστικά κόμματα και η πολιτική τους. Οι καμπές της Διεθνούς και η στρατηγική συμμαχιών
ε) Οι φασιστικές οργανώσεις, ο φασισμός και η εργατική τάξη. Πραγματική κατάσταση της εργατικής τάξης επί φασισμού
2. Η Γερμανία
α) Η διαδικασία ήττας, η άμυνα και η πολιτικοϊδεολογική κρίση
β) Η γερμανική σοσιαλδημοκρατία
γ) Το Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα
δ) Ο εθνικοσοσιαλισμός και η εργατική τάξη
3. Η Ιταλία
α) Η διαδικασία ήττας και η άμυνα
β) Η πολιτική και ιδεολογική κρίση. Σορέλ και επαναστατικός συνδικαλισμός
γ) Η σοσιαλδημοκρατία και ο μαξιμαλισμός
δ) Το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα
ε) Ο φασισμός και η εργατική τάξη

V. ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗ
1. Προλεγόμενα σχετικά με την ταξική φύση των μικροαστών και την μικροαστική ιδεολογία
2. Γενικές προτάσεις
α) Μονοπωλιακός καπιταλισμός και μικροαστική τάξη: Η οικονομική κατάσταση
β) Η πολιτική κρίση: η μικροαστική τάξη ως κοινωνική δύναμη. Τα φασιστικά κόμματα και τα συμφέροντα της μικροαστικής τάξης
γ) Η ιδεολογική κρίση και η "φασιστική" ιδεολογία.
Η ιμπεριαλιστική και μικροαστική ιδεολογία
δ) Πραγματική κατάσταση της μικροαστικής τάξης επί φασισμού
3. Η Γερμανία
4. Η Ιταλία

VI. Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΥΠΑΙΘΡΟΣ

I. ΤΟ ΦΑΣΙΣΤΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
1. Προλεγόμενα σχετικά με τον κρατικό μηχανισμό και τους ιδεολογικούς μηχανισμούς
2. Μορφή Κράτους Εκτάκτου Ανάγκης και φασιστικό κράτος. Τύπος κράτους, μορφή κράτους και μορφή καθεστώτος
3. Γενικές προτάσεις σχετικά με τη μορφή Κράτους Εκτάκτου Ανάγκης
4. Γενικές προτάσεις για το φασιστικό κράτος. Μορφή του καθεστώτος εκτάκτου ανάγκης
5. Η Γερμανία
6. Η Ιταλία
Επίμετρο του Άγγελου Ελεφάντη