Το τέλος των εφημερίδων και το μέλλον της ενημέρωσης

Το Διαδίκτυο ενισχύεται, το νεανικό κοινό απομακρύνεται από το γραπτό κείμενο, επεκτείνεται η κουλτούρα τού δωρεάν, γενικεύεται η πειρατεία. Ο γραπτός Τύπος εγκαταλείπεται από τους αναγνώστες και τους διαφημιστές. Όλοι μιλούν, και δικαίως, για κρίση του Τύπου. Οι ζημίες συσσωρεύονται, η βιωσιμότητα των εφημερίδων απειλείται, οι απολύσεις είναι πλέον μαζικές. Η «ελευθεριακή» ιδεολογία του Internet μας έκανε να ονειρευτούμε έναν άλλο τρόπο επικοινωνίας. Ο Bernard Poulet αποδεικνύει ότι, πίσω από την πρόσοψη της ελεύθερης επικοινωνίας, οικοδομούνται πανίσχυρα οικονομικά μονοπώλια τα οποία αντιμετωπίζουν την πληροφόρηση ως ένα προϊόν σαν όλα τα άλλα. Η ψηφιακή επανάσταση μάς κρύβει μια πολύ σημαντική ανατροπή που ξεκίνησε πριν από το Internet,αλλά γενικεύτηκε μετά: το ενδιαφέρον των σύγχρονων κοινωνιών για την πληροφόρηση διαβρώνεται χωρίς καμία αντίσταση. Ο κίνδυνος για τη δημοκρατία είναι προφανής.

Το τέλος των εφημερίδων είχε αναγγελθεί από τη δεκαετία του ’90, τότε που είχε αναγγελθεί και το τέλος των βιβλίων καθώς και όλου του έντυπου πολιτισμού. Τόσα χρόνια μετά οι εφημερίδες δεν έχουν (ακόμη) πεθάνει, μολονότι κάποιοι το εύχονται, ίσως γιατί το όπλο τους, που είναι το know-how της παραγωγής, της ταξινόμησης και της ιεράρχησης αξιόπιστων πληροφοριών, παραμένει πολύ ισχυρό. Ίσως πάλι γιατί οι υλικές ιδιότητές τους, που τις συνδέουν με βαθιά ριζωμένες νοοτροπίες, τις κάνουν αναντικατάστατες. Ναι, το χαρτί φθίνει, αν και υπάρχει μεγάλος προβληματισμός κατά πόσον οι άνθρωποι, τουλάχιστον στο άμεσα ορατό μέλλον, θα μπορέσουν να απομακρυνθούν από την υλικότητα και την πεπερασμένη φύση της χάρτινης, της έντυπης εφημερίδας.Το ξεφύλλισμα της εφημερίδας έχει ένα στοιχείο καταγωγικής ηδονής.

Από το επίμετρο του Νίκου Μπακουνάκη