Η μουσειολογία στον 21ο αιώνα

Πρακτικά Διεθνούς Συμποσίου (Θεσσαλονίκη, 21-24 Νοεμβρίου 1997)
Υπουργείο Πολιτισμού / Ελληνικό Τμήμα ICOM

Τομέας ιστορίας αρχιτεκτονικής, ιστορίας τέχνης, αρχιτεκτονικής μορφολογίας και αναστήλωσης.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μας προξενούν πραγματική χαρά. Ευχαρίστηση, είναι η πιο σωστή λέξη. Ετσι ένιωσα όταν έπιασα στα χέρια μου τα πρακτικά του διεθνούς συμποσίου Η Μουσειολογία στον 21ο αιώνα. Θεωρία και Πράξη που η ακάματη καθηγήτρια Ματούλα Σκαλτσά κατάφερε να εκδώσει. Δεν είναι μόνο το καλαίσθητο βιβλίο του «Εντευκτηρίου». Είναι η συμπυκνωμένη γνώση, η εμπειρία, η πληροφορία και ο προβληματισμός για ολόκληρο το φάσμα του μουσείου που συγκεντρώνονται σε αυτόν τον τόμο. Επαγγελματίες των μουσείων, ειδικοί αρχαιολόγοι, μουσειολόγοι και αρχιτέκτονες από όλον τον κόσμο καταθέτουν όχι μόνο τη γνώση τους αλλά και τα διαρκώς επίκαιρα ερωτήματα για το μουσείο, στη θεωρία και στην πράξη.

Τι σημαίνει εκδημοκρατισμός του μουσείου, ποιες είναι ο βασικές σταθερές της διαχείρισής του, η απαίτηση για συγκροτημένη θεωρία ως προς τη νέα μουσειακή πραγματικότητα, ζητήματα στρατηγικής και στόχων, είναι μερικοί μόνο από τους άξονες αναφοράς στο επίπεδο της θεωρίας. Η ιδεολογική χρήση του εκθέματος, η πολιτική των εκθέσεων, η σχέση μουσείου και χώρου είναι βασικές παράμετροι που προσεγγίζονται στις εισηγήσεις.

Ο ρόλος της αγοράς στον τομέα του πολιτισμού και του μουσείου, ο ρόλος των μουσειολόγων και μουσειογράφων, η κατάσταση των μουσείων στην Ελλάδα, μειονεκτήματα και προοπτικές είναι οι επιπλέον αναφορές ενός τόμου που καθίσταται πολύτιμος. Χρειαζόμαστε εθνικό Συμβούλιο Μουσείων; Χρειαζόμαστε εθνική διαπίστευση; Ανανέωση και επανασυγκρότηση της μουσειακής μας θεωρίας; Εκσυγχρονισμό των δομών; Νέες πρωτοβουλίες και δράσεις;

Ολα αυτά τα σπέρματα επιστημονικής αγωνίας εμπεριέχονται σε αυτόν τον μοναδικό τόμο που είναι ένα μικρό αλλά πολύτιμο βοήθημα στη μουσειολογική μας ένδεια. Γιατί τα μουσεία δεν γίνονται με κτίρια και εκθέματα. Το μουσείο προϋποθέτει θεωρία και απαιτεί τους δικούς του ανθρώπους. Οι επαγγελματίες δεν γεννιούνται. Διαμορφώνονται από την επιστήμη και λειτουργούν με αρχές και στόχους. Η πολιτική βάζει τις δικές της προτεραιότητες. Ο πολιτισμός δεν είναι ουδέτερος, έχει όμως, ως έναν βαθμό, τη δική του αυτονομία. Θέσεις και αντιθέσεις. Προβληματισμοί και ερωτήματα που αναβλύζουν από αυτόν τον συλλογικό τόμο.

Η Ματούλα Σκαλτσά, ψυχή αυτού του συμποσίου, άφησε τη σφραγίδα της και στα πρακτικά του.



Δημήτριος Κωνστάντιος

ΤΟ ΒΗΜΑ , 13-01-2002