Λόγος και χρόνος στη νεοελληνική γραμματεία (18ος - 19ος αιώνας)

Ο τόμος απαρτίζεται από 32 κείμενα που έχουν την αφετηρία τους στις ανακοινώσεις του ομότιτλου συνεδρίου νεοελληνικών σπουδών που οργάνωσε το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης το 2013 προς τιμήν του Αλέξη Πολίτη, κορυφαίου μελετητή του νεοελληνικού πολιτισμού. Με κεντρικούς άξονες τις διάφορες μορφές και λειτουργίες του λόγου και του χρόνου από την εποχή του Διαφωτισμού ώς τις παραμονές των Βαλκανικών πολέμων ανιχνεύονται οι δράσεις, οι ιδέες και οι πραγματώσεις της ελληνικής κοινωνίας και χαρτογραφούνται οι σημαντικότεροι αναβαθμοί που οδήγησαν στη διαμόρφωσή της. Μέσα από ένα πλήθος πηγών και μεθόδων προσέγγισης συζητιούνται καίρια και δυσεπίλυτα προβλήματα της πνευματικής ιστορίας του τόπου μας, ανασυντίθενται οι σημαντικότερες ατομικές και συλλογικές πρωτοβουλίες που καταγράφηκαν στον ελλαδικό κόσμο και στα μεγάλα κέντρα του απόδημου Ελληνισμού, και αναδεικνύονται τα νοητικά, αισθητικά και κοινωνικά ρεύματα και η έκφραση των ατομικών συνειδήσεων. Το δημοτικό (κλέφτικο) τραγούδι στα ιστορικά του συμφραζόμενα, ο λαϊκότροπος έντυπος και χειρόγραφος λόγος, οι γλωσσικές, αισθητικές και ιδεολογικές αναζητήσεις πριν και μετά τον Αγώνα της Παλιγγενεσίας, η κληρονομιά αλλά και οι καινούργιες πραγματικότητες και ανάγκες του νεοσύστατου κράτους, η επικοινωνία και τα δίκτυα λογίων του ελλαδικού και του ευρωπαϊκού κόσμου στα χρόνια της Μεγάλης Ιδέας, οι αποτυπώσεις του Ρομαντισμού στη λογοτεχνία του 19ου αιώνα, η σχέση του δημιουργού με την ιστορική και λογοτεχνική συγκυρία, οι μύθοι και οι φαντασιακές κατασκευές σε μια εποχή που διέπεται από τα μεγάλα εθνικά και ιδεολογικά προτάγματα, αποτελούν μερικά μόνο από τα ζητήματα που οι συγγραφείς του τόμου πραγματεύονται με περισσή φροντίδα και γνώση στις μελέτες τους. Ο τόμος κλείνει με την εργογραφία του Αλέξη Πολίτη, και Ευρετήριο.