Σύνδρομο Fregoli

Το νέο βιβλίο του πολυβραβευμένου Μανόλη Πρατικάκη, Σύνδρομο Fregoli – Το τίμημα να είσαι ένας άλλος, δομείται πάνω σε μία νουβέλα και δύο αφηγήματα που παντρεύουν την ψυχιατρική με τη λογοτεχνία.
Με σκηνικό του την αυτοκρατορία της ψυχής, ο συγγραφέας αξιοποιεί με απαράμιλλη δεξιοτεχνία την πρώτη ύλη του –το φαντασιακό παράδοξο κόσμο του νου και τις εκτροπές του–, μεταμορφώνοντας τρία πρόσωπα που νοσούν ψυχικά σε τρεις γοητευτικές λογοτεχνικές περσόνες. Οι φιγούρες, μέσα στην καθημερινότητα και την τραγικότητά τους, μετατρέπονται σε μια μεγαλειώδη αλληγορία για το κατακερματισμένο και εφιαλτικά αποπροσωποποιημένο σύγχρονο άνθρωπο της νεωτερικότητας. Κι ενώ ο αναγνώστης συναντά αδύναμες ψυχές που δεν αντέχουν την τόση πραγματικότητα και σκηνοθετούν ένα δικό τους ανύπαρκτο κόσμο, καταδύεται στο έρεβος της ψυχής του άλλου, για να μεταβεί σε μία ψυχο-κοινωνιολογική αναζήτηση γύρω από την «ταυτότητα» και τον πολιτισμό μας. Στον απόηχο των ιστοριών ένα ερώτημα απαιτεί να απαντηθεί: Μήπως εντέλει ο πολιτισμός μας είναι αυτός που νοσεί, με την ακόρεστη απληστία του και την απώλεια κάθε πηγαίου και αυθεντικού;

Η νουβέλα Σύνδρομο Fregoli και τα δύο αφηγήματα Μπρους Λι, Μια παράδοξη τύφλωση είναι απαλλαγμένα από ψυχιατρική θεωρία και εστιάζουν στην ανθρώπινη ιστορία. Ο Μανόλης Πρατικάκης αφηγείται με διεισδυτικότητα ψυχαναλυτική και «με την πρόθεση να θαυμάσει, να πλησιάσει, να φροντίσει», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά στον πρόλογο του βιβλίου ο Αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής και ποιητής Γιάννης Ζέρβας. «Η αφήγησή του στηρίζεται κυρίως στη συμπεριφορά και στις μαρτυρίες των ασθενών του. Πέρα από τη λογοτεχνική τους αξία, τα τρία περιστατικά έχουν σαφή εκπαιδευτική χρησιμότητα, γιατί δείχνουν ξεκάθαρα τη σημασία της γλώσσας στην ψυχιατρική περιγραφή ώστε να αποκτήσει υπόσταση ο άλλος, γιατί μόνο έτσι μας εξοικειώνει αληθινά με το πρόσωπο και μας δίνει τη δυνατότητα να το γνωρίσουμε αρκετά ώστε να μπορούμε να προβλέψουμε τις αντιδράσεις του. Στα δικά μου μάτια δείχνει σαφής η πρόθεση του Πρατικάκη μέσα από αυτό το ιδιαίτερο βιβλίο του, όπου η ποιητική του δεινότητα υποτάσσεται και υπηρετεί την περιγραφή και την παρουσίαση των ανθρώπων και των θεραπειών τους. Το μήνυμά του όπως το αντιλαμβάνομαι, λέει το εξής: Χωρίς τη λογοτεχνία η ψυχιατρική στεγνώνει επικίνδυνα».