Τα παιδιά των φυλαχτών 1. Στα έγκατα της γης

Όταν βρίσκονται όλοι μαζί, γίνεται χαμός! Η Ελενα, ο Αλκης, η Κέλη και ο Γιώργος, κολλητοί φίλοι,ξέρουν πως να περνάνε καλά. Βόλτες για καφέ, εκδρομές, πειράγματα και αστεία, έρωτες και αντιζηλίες. Και ξαφνικά, χωμένοι σε υπόγειες στοές κάτω από το
Λυκαβηττό, πολεμούν με τις δυνάμεις του κακού.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Το φανταστικό είναι ένα είδος που στον χώρο της νεανικής λογοτεχνίας έχει δώσει πολλά συναρπαστικά μυθιστορήματα, όπως αυτά των Λ. Κάρολ, Λ. Σ. Λιούις, Ρ. Τζ. Τόλκιν, Τζ. Ρόουλινγκ, Φ. Πούλμαν, Μπρ. Ζακ κ.ά. Στα μυθιστορήματα φαντασίας συνήθως δίνεται προτεραιότητα στη μη ρεαλιστική παρουσίαση του κόσμου: αυτό που ξέρουμε και αυτό που ζούμε, το πραγματικό δηλαδή, διαταράσσεται. Όλα ξεκινούν από το υπερφυσικό, αυτό που ξεφεύγει από τις αισθήσεις μας, και καταλήγουν σε μια καινούργια πραγματικότητα. Οι μυθιστορηματικοί αυτοί κόσμοι δεν είναι παράλογοι. Είναι αλλιώτικοι και δεν υπακούουν στους φυσικούς νόμους όπως τους ξέρουμε, αλλά δημιουργούν άλλους στη θέση τους. Με αυτή την έννοια άλλοτε συνδέονται με την πραγματικότητα μέσω μιας μεταφορικής αντανάκλασής της, όπως για παράδειγμα στον Τόλκιν, και άλλοτε, όπως στα βιβλία της Ρόουλινγκ, πραγματικότητα και φαντασία συνυπάρχουν αρμονικά. Ο αναγνώστης δέχεται τη σύμβαση και περνάει με ευκολία από το ένα επίπεδο στο άλλο.

Αν εξετάσουμε προσεκτικά τα λογοτεχνικά έργα φαντασίας, θα διαπιστώσουμε ότι παρουσιάζουν μια ουμανιστική άποψη για την κοινωνία, η οποία γυρίζει προς τα πίσω για να βρει χαμένες ηθικές αξίες ώστε η ζωή να γίνει πιο ανθρώπινη. Έτσι, αυτά τα μυθιστορήματα πατούν πάνω σε ό,τι θεωρείται βάση του πολιτισμού και έχει χαθεί: στους μύθους, στον μυστικισμό και στη μαγεία που περιέχουν οι ξεχασμένες θρησκείες. Θα μπορούσαμε επίσης να πούμε ότι η λογοτεχνία του φανταστικού ορίζεται σε έναν βαθμό από τη σχέση της με το κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο αναπτύσσεται. Στη σημερινή κοινωνία, που λείπουν τα κοινωνικά κινήματα, που υπερισχύει ο ατομικισμός, που ο κοινωνικός ιστός διασπάται, οι συγγραφείς των μυθιστορημάτων φαντασίας στηρίζουν την πλοκή των έργων τους σε αξίες όπως η φιλία, η τιμιότητα, η γενναιότητα, η αυταπάρνηση, το δίκαιο, η αλληλοβοήθεια και η συντροφικότητα, προτείνοντας στους αναγνώστες θετικά κοινωνικά πρότυπα.

Αυτά τα γενικά χαρακτηριστικά βρίσκουμε στο συναρπαστικό μυθιστόρημα Τα παιδιά των φυλαχτών των Γιώργου και Κλαίρης Προκοπίου. Μια παρέα αθηναίων εφήβων ζει την περιπέτεια στις υπόγειες στοές κάτω από τον Λυκαβηττό προσπαθώντας να λύσει το μυστήριο ενός αρχαίου φυλαχτού. Με τη βοήθεια ενός θείου αρχαιολόγου και με εφόδια την εξυπνάδα και την επιμονή τους θα ξεπεράσουν τις δυνάμεις της κακής μαγείας, θα βρουν έναν θησαυρό τον οποίο θα παραδώσουν στο μουσείο και θα κρατήσουν για προστασία από ένα φυλαχτό ο καθένας τους. Στην τελική αναμέτρηση με τις δυνάμεις του κακού, τους «υπηρέτες της σκοτεινής δύναμης», οι «Φύλακες», οι απόγονοι μιας αρχαίας αδελφότητας θεραπευτών, θα σώσουν τον φίλο τους. Ποιοι είναι οι κακοί της ιστορίας; Αναφέρονται διάφορα πρόσωπα, όπως ο Κάιζερ, η Ιερά Εξέταση, ακόμη και ο Χίτλερ, που, κατά τους συγγραφείς, επεδίωκαν «την κυριαρχία της γης στο όνομα του κακού. Βρίσκονται παντού, είναι κυβερνήτες, πρωθυπουργοί ή στρατάρχες, (...) μεγιστάνες των ΜΜΕ, μπίζνεσμεν, μεγαλοδικηγόροι, κληρικοί διαφόρων θρησκειών και αιρέσεων, σταρ της μουσικής και του σινεμά (...) που έχουν ξεγελάσει δυστυχισμένα παιδιά με υποσχέσεις δύναμης κι εύκολου χρήματος. Βία, σεξ και ναρκωτικά είναι η συνταγή για να υποδουλώσουν τις πιο αδύναμες προσωπικότητες. (...) Μετατρέπουν τον άνθρωπο σε αδύναμο υλιστικό ζώο, θέλουν την καταστροφή της ελευθερίας των συνειδήσεων, την αλλοίωση της συμπαντικής τάξης και του νόμου της εξέλιξης μέσα στην ανθρωπότητα...». Αυτές οι θεωρίες παγκόσμιας συνωμοσίας που εμφανίζονται στις δύο τελευταίες σελίδες του βιβλίου, ως πραγματικότητα πλέον και εκτός μυθοπλασίας, μας προβλημάτισαν. Δεν διαφωνούμε ότι η κοινωνία μας πρέπει να στηρίζεται σε ιδανικά. Απλώς αναρωτιόμαστε αν αυτός είναι ο κατάλληλος τρόπος. Εκτός και αν οι «σκοτεινές δυνάμεις» και ο αγώνας εναντίον τους είναι το μοτίβο που σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν οι συγγραφείς για να περάσουν σε ένα δεύτερο επεισόδιο της ίδιας σειράς.

Τα Παιδιά των φυλαχτών, παρά τις επιφυλάξεις που διατυπώσαμε παραπάνω, είναι ένα μυθιστόρημα με πολλές αρετές. Το εύρημα για την τοποθέτηση της δράσης σε δύο χώρους, στο γνώριμο περιβάλλον του αθηναϊκού κέντρου και στον υπόγειο μυστηριακό κόσμο της πρωτεύουσας, η λύση των γρίφων, η γρήγορη, έξυπνη και ενδιαφέρουσα πλοκή, η ισορροπημένη συνύπαρξη πραγματικότητας και φαντασίας, οι ζωντανοί ήρωες συνθέτουν μια αληθινή περιπέτεια που κρατάει μέχρι τέλους το ενδιαφέρον του αναγνώστη.



Μαρίζα Ντεκάστρο (παιδαγωγός και συγγραφέας βιβλίων για παιδιά)

ΤΟ ΒΗΜΑ , 13-10-2002