Η θεωρία του Φυσικού Δικαίου

Η παρούσα μελέτη πραγματεύεται ένα από τα κορυφαία ζητήματα της ιστορίας της φιλοσοφίας του δικαίου. Στόχος είναι μιας πλήρης παρουσίαση των θεωριών γύρω από το «μυστικό» του φυσικού δικαίου και την θέση του ανθρωπίνου προσώπου μέσα σ’ αυτό, στην κατεύθυνση μιας διπλής οριοθέτησης, αφενός απέναντι στην θεωρία του φυσικού δικαίου της νεότερης εποχής και την αντίληψη του προσώπου ως υποκειμένου δικαιωμάτων και αφετέρου απέναντι στις αναβιώσεις του φυσικού δικαίου της εποχής μας και στην φιλελεύθερη επανερμηνεία του κλασικού φυσικού δικαίου.

Ειδικότερα, το έργο διαρθρώνεται σε τέσσερα κεφάλαια με κεντρικές θεματικές την θεωρία του κλασικού φυσικού δικαίου, τη δίκη ως πεδίο της «συγκεκριμένης» δικαιοσύνης, τα ανθρώπινα δικαιώματα στο πλαίσιο της θωμιστικής θεωρίας του δικαίου και την αναβίωση του φυσικού δικαίου.

Με τρόπο κατανοητό, με λιτή γλώσσα και ξεκάθαρη δομή, το παρόν έργο πραγματεύεται σύνθετα θεωρητικά ζητήματα γύρω από το φυσικό δίκαιο επιτυγχάνοντας, όμως, να αναδείξει την αναγκαιότητά τού, τη διαχρονικότητα των προβληματισμών και το ζήτημα της επιστροφής στο φυσικό δίκαιο και την αναγέννηση της φιλοσοφίας τού στην εποχή μας.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

IXΠρόλογος

1Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι:

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΛΑΣΙΚΟΥ ΦΥΣΙΚΟY ΔΙΚΑΙΟΥ

19Η φύση ως πηγή του δικαίου

22Η διάκριση φυσικού δικαίου και φυσικού νόμου: jus naturale και lex naturalis

30Η έννοια του προσώπου

35O δεσμός δικαίου και δικαιοσύνης

42Φυσικό δίκαιο και θετικό δίκαιο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ:

Η ΔΙΚΗ ΩΣ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ «ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗΣ» ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

57Οι περιστάσεις και η διαφορετικότητα των προσώπων

68Η σχέση δικαιοσύνης και ρητορικής

77Η αναγκαιότητα του νόμου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ:

ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΘΩΜΙΣΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

83Πρόσωπο και κοινό αγαθό

88Η ελευθερία της συνείδησης και η φυσική ισότητα

96Το ζήτημα του άδικου νόμου και της υπακοής

103Η ανεκτικότητα και η αρχή περιορισμού του κράτους

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV: Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

121Το μοντέρνο φυσικό δίκαιο και ο νομικός θετικισμός

133Η φιλελεύθερη επιστροφή των δικαιωμάτων

142Το “ελάχιστο περιεχόμενο του φυσικού δικαίου” του Hart

156O Finnis και η ηθική του φυσικού δικαίου

168Ο Rawls και η πολιτική αντίληψη της δικαιοσύνης

184Η παρακμή του δικαίου και η δικανικοποίηση της πολιτικής των δικαιωμάτων

201Το πρόσωπο ως αντικείμενο δικαίου

207Επίλογος

213Πηγές

215Βιβλιογραφία