Αυτά που πρόλαβα...

Με τα κατάλοιπα του Μίλτου Πρωτογερέλλη έχω ασχοληθεί στο παρελθόν, όταν κυκλοφόρησε το πρώτο βιβλίο του με πεζά (1991). Έγραφα τότε πως το βράδυ που η οικογένεια Πρωτογερέλλη έχανε τα δυο μοναδικά παιδιά της -ασυνείδητος ταξιτζής βγαίνοντας αντικανονικά στην Πατησίων και χωρίς να κοιτάξει, σκότωσε τα αδέλφια που επέβαιναν σε μοτοσικλέτα- τα ελληνικά γράμματα έχαναν ένα συγγραφέα. Ε, λοιπόν, αυτή η εκτίμηση επιβεβαιώνεται από το νέο βιβλίο κειμένων του, "Οι εποχές μου" (σελ. 136), το οποίο εξέδωσε ο οίκος "ύψιλον / βιβλία". Ο Μίλτος Πρωτογερέλλης σκοτώθηκε το Δεκέμβρη του 1987 και ήταν μόλις 26 ετών. Τα περισσότερα από τα κείμενα που φιλοξενούνται σε τούτο τον τόμο γράφτηκαν λίγους μήνες πριν. Είναι κείμενα πρώτης γραφής. Αδούλευτα, που λέμε. Κι όμως στα κείμενα αυτά, που συχνά δίνουν την εντύπωση ημερολογιακών καταχωρίσεων, ο αναγνώστης ανακαλύπτει τον ταλαντούχο συγγραφέα. Γιατί μόνο στην πρώτη γραφή μπορείς να δεις πόσες σπίθες πετάει ταυτόχρονα ένα μυαλό και πόσες από αυτές και πώς προφταίνει το χέρι να καταγράψει. Στα κείμενα αυτά βρίσκει κάποτε κανείς αμήχανες εκφράσεις, όπως "Κόσμε, είσαι σκληρός, άδικος, κενός κι ανόητος. Μου προξενείς τη βαθύτερη αηδία και θλίψη". Αλλά συχνά και γλαφυρά, όλο φρεσκάδα περιγραφές, όπως η ακόλουθη: "Ο διάβολος την έκανε ζεστή τη μέρα σήμερα, αλλά όμορφα ζεστή. Εκεί που πνίγεσαι κι αποβλακώνεσαι γλυκά, να μια ψιλή από αεράκι, κι είναι σαν αγκαλιά να αφήνεσαι στη θερμή καλοκαιρινή ατμόσφαιρα. Δεν πέρασε πολλή ώρα απ' τη στιγμή που κατέβηκα στην κάτω ντουσιέρα να δροσιστώ. Καθώς γδυνόμουν έριξα μια ματιά απ' το παράθυρο. Ένα κοριτσάκι κάπου δέκα χρονών έπαιζε μόνο του φορώντας μόνο ένα νυχτικούλι επάνω του, το οποίο όπως καθόταν το παιδάκι, ανασηκώθηκε ελαφρά προς τα πάνω, αποκαλύπτοντας μου το ροδαλό μ... Το χεράκι σύρθηκε ανάμεσα απ' τα πόδια. Έξυσε και ξεχάστηκε ανέμελα πάνω στην παρθενική σχισμή. Συγκινήθηκα...".

Βέβαια, δεν ξέρουμε αν και πόσο θα ξαναδούλευε τα κείμενα του ο Πρωτογερέλλης. Όλες οι ενδείξεις λένε πως, μετά την ολοκλήρωση τους, η επεξεργασία ήταν το επόμενο στάδιο για πολλά από αυτά τα εν πολλοίς αυτοβιογραφικά κείμενα. Ο συγγραφέας τους κατέγραψε καθημερινά συμβάντα με έναν τρόπο που μόνο οι ποιητές μπορούν. Σφαιρικά, διασκεδαστικά, δήθεν ανέμελα και αλανιάρικα, αλλά με έκδηλη την αγωνία το ζωντανό και το σπαρταριστό να ανασαίνουν στη γραφή του.

(Νίκος Ντόκας, "Ελευθεροτυπία", 18/6/1995)