Η σπηλιά της γοργόνας

Η σπηλιά μιας γοργόνας σ’ ένα νησί του Αιγαίου και μέσα της μια εκκλησιά φτιαγμένη από θαλασσινά βότσαλα...

Μια μεγάλη αγάπη κι ένας μυστικός γάμος στη σπηλιά...

Η γερόντισσα γιαγιά διηγείται στην εγγονή της την αληθινή ιστορία της οικογένειας όταν διώχτηκε από τη Σμύρνη, το 1922.

Τα κατοπινά χρόνια στο νησί, οι περιπέτειες, οι αποκαλύψεις και τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή των ηρώων, του νησιού, αλλά κι ολόκληρης της Ελλάδας...

(Από τον εκδότη)

ΚΡΙΤΙΚΗ



Η Λίτσα Ψαραύτη έγραψε ένα μυθιστόρημα για την προσφυγιά με σεβασμό στα ανείπωτα και αδιήγητα πάθη των ξεριζωμένων, συμμετοχή αλλά και ματιά ψύχραιμη. Αλλωστε απευθύνεται στα παιδιά, που είναι ευσυγκίνητα και ευεπηρέαστα και ζουν την περιπέτεια της ανάπτυξής τους κάτω από συνθήκες όχι ευνοϊκές. Για τούτο και τον συγγραφέα τους τον θέλουν να μην ασθμαίνει, να μην αναστατώνεται, να μη χλομιάζουν οι λέξεις του, παρά να βγαίνουν ευδιάκριτες και καθαρές, ήσυχες και ευεργετικές. Για να ευεργετηθούν κι εκείνα, να νιώσουν, «να πάθουν και να μάθουν», να αγαπήσουν ή να απορρίψουν- α, στο ταξίδι της ανάγνωσης ενός ωραίου μυθιστορήματος πόσα και πόσα δεν θα συναντήσουν, και τι δεν θα γνωρίσουν ή δεν θα ακούσουν.

Και αν τύχει ν' ακούσουν για διώξεις, εκπατρισμούς, απορφανισμούς, ευτελισμούς και πίκρες, πείνα και δυστυχία, αποχωρισμούς και αιώνιους αποχαιρετισμούς, αγώνα για τη ζωή, παράπονα αλλά και ελπίδες, θα ξέρουν πια ότι αυτό σημαίνει προσφυγιά. Και η Λίτσα Ψαραύτη καλώς τα εκθέτει όλα. Δεν είναι για να μένουν κρυφά, με τη γνώση προσδοκούμε την ανυποταγή. Διότι η προσφυγιά, προς Θεού, δεν είναι ...ο συνωστισμός. Η Μικρασιατική Καταστροφή για την οποία διαβάζουμε εδώ, δεν έχει να κάνει με «τους χιλιάδες ανθρώπους που συνωστίζονται στο λιμάνι», έχει να κάνει με αίμα και δάκρυ, πόνο και τρόμο, απελπισία και θάνατο. Και με την άκρα ταπείνωση του ανθρώπου.

Στη «Σπηλιά της γοργόνας» παρακολουθούμε την οδυνηρή πορεία ορισμένων από τα μέλη μιας μέχρι τότε ευτυχισμένης και πολυμελούς οικογένειας, που με την καταστροφή της Σμύρνης, κι ενώ ο κόσμος σπάραζε και η πόλη καιγόταν, μπόρεσαν και πέρασαν στη Σάμο ζητώντας καταφυγή, ασφάλεια και υπόσχεση ζωής. Οι άνδρες της οικογένειας είχαν μείνει πίσω πιστεύοντας ότι θα προλάβαιναν να τακτοποιήσουν ορισμένα απολύτως αναγκαία για την επιβίωση στην ξενιτιά. Δεν φάνηκαν ποτέ... Στο ελληνικό νησί οι γυναίκες και τα μικρά της οικογένειας προσπαθούν να συνέλθουν, να ορθοποδήσουν, να βρουν μια θέση ανάμεσα στους κατοίκους, μια δουλειά να πορευτούν, μια στέγη, μια καλημέρα, μια πατρίδα. Οι μέρες τους δύσκολες, και ακόμη δυσκολότερες οι νύχτες, τότε που ορμούν σαν λάμιες οι θύμησες των χαμένων συγγενών και φίλων, της λατρεμένης πατρίδας, της ιερής εστίας, της ευκατάστατης και ευλογημένης ζωής. Εφιαλτικές νύχτες και παγιδευμένες στην ανασφάλεια ώρες.

Σαν τα πουλιά στην πιο φοβερή καταιγίδα οι ψυχές τους. Ανυπεράσπιστες. Και όμως, θα τα καταφέρουν. Είναι η ζωή πιο δυνατή από τη θλίψη, είναι και οι ίδιες ανθεκτικές και σέρνουν μέσα τους κληρονομιά πολύτιμη τον πολιτισμό της Ιωνίας. Αλλωστε και οι κάτοικοι του νησιού που τους δέχτηκε, δεν ήταν δα και άπονοι, κάθε άλλο.

Το βιβλίο της Λίτσας Ψαραύτη είναι, τρόπον τινά, ένα οδοιπορικό στον πόνο, στην απώλεια και στην εγκαρτέρηση. Αλλά και στον αγώνα. Και στην ελπίδα. Οι πρόσφυγές της είναι οι πρόσφυγες όλου του κόσμου, όλων των χρόνων. Είναι οι ικέτες, που τελικώς τους ανυψώνει η ελπίδα, η οποία είναι δικαίωμα και όπλο και του πιο κατατρεγμένου. Αρκεί να εισχωρεί μια αχτίδα ανθρωπιάς μέσα στα φύλλα της καρδιάς του. Οπως έγινε και στο καλό αυτό μυθιστόρημα. Οπως βεβαίως γίνεται στη ζωή. Οι σελίδες όπου περιγράφονται οι σχέσεις με τους ντόπιους, η παράξενη, μοναδική σπηλιά της γοργόνας, τα απλά καθημερινά γεγονότα ή και τα απροσδόκητα, το ακριβό ενθύμημα, τα αισθήματα, είναι γοητευτικές γιατί είναι αληθινές. Και γιατί γράφτηκαν από μια δόκιμη συγγραφέα που και γνώσεις έχει, και εμπειρίες, κι έναν ωραίο λόγο, συγκροτημένο και μεστό.

Ηλικία: 9-12 ετών



ΕΛΕΝΗ ΣΑΡΑΝΤΙΤΗ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 25/01/2008