Το απόλυτο κραχ

Ο καπιταλισμός διέρχεται, κατά μέσο όρο, μία σοβαρή κρίση κάθε δέκα χρόνια. Όμως, ένας οικονομικός κραδασμός τόσο μεγάλης έντασης, όπως ο κραδασμός του «μαύρου φθινοπώρου» του 2008, προκαλείται μόνο μία φορά κάθε εκατό χρόνια.

Ωστόσο, καμία άλλη προηγούμενη δόνηση δεν συνδύαζε τόσο πολλές ανησυχητικές διασταυρούμενες απειλές. Ολόκληρο το χρηματοοικονομικό σύστημα –τράπεζες, χρηματιστήρια, ταμιευτήρια, οργανισμοί πιστοληπτικής αξιολόγησης, λογιστικά πρότυπα– κατέρρευσε. Επίσης, ένα δόγμα απέτυχε: πρόκειται για το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού, ο οποίος ευθύνεται για την απελευθέρωση των αγορών και την ξέφρενη κερδοσκοπία των τελευταίων τριάντα χρόνων. Επιπλέον, η λαίλαπα –αρχικά κατασκευαστική, έπειτα τραπεζική και, τέλος, χρηματιστηριακή– σάρωσε γρήγορα ολόκληρο το οικονομικό πεδίο, ώσπου μετατράπηκε σε βιομηχανική και, τελικά, κοινωνική θύελλα. Κι όλο αυτό σε μια παγκόσμια ατμόσφαιρα που είχε ήδη επιβαρυνθεί με μια τριπλή κρίση (ενεργειακή, διατροφική, κλιματική) και σε ένα γεωπολιτικό πλαίσιο που σημαδευόταν από την αποδυνάμωση της αμερικανικής ηγεμονίας και από την ενδυνάμωση της Κίνας.

Ταυτόχρονα, η σύγκλιση και η σύνδεση όλων αυτών των τάσεων σε ολόκληρο τον πλανήτη οδήγησαν μέσα από αυτόν τον κατακλυσμό σε ένα απόλυτο κραχ.

Με βάση φωτεινά παραδείγματα που αντλεί από την πραγματικότητα, ο Ιγνάσιο Ραμονέ, πρώην διευθυντής της εφημερίδας Le Monde Diplomatique, περιγράφει πώς οργανώνονται μεθοδικά εδώ και πολλές δεκαετίες τα στοιχεία (ιδεολογικά, πολιτικά, οικονομικά) που ευνόησαν την έκρηξη αυτής της κρίσης. Εξηγεί την ακριβή λειτουργία των μηχανισμών που συντέλεσαν στο κραχ και αναλύει τις αναπόφευκτες κοινωνικές και γεωπολιτικές συνέπειες στις οποίες θα μπορούσε να οδηγήσει. Τέλος, ο Ραμονέ προτείνει να υιοθετηθεί μια λίστα ρητών μέτρων, ώστε να ανασυγκροτηθεί η οικονομία σε πιο δίκαιη και δημοκρατική βάση.