Πολιτισμός 2. Νόμος, Πόλις, Περιπλάνηση

Στον τόμο αυτό, που πραγματεύεται –όπως και ο πρώτος τόμος– ζητήματα πολιτισμού και πολιτισμικών σπουδών, επικεντρώνομαι σε τρεις παραμέτρους:
Στον νόμο του οίκου σε σχέση με τον νόμο της πόλεως.
Όταν, φερ’ ειπείν, ο νόμος της πόλεως για την ηρωίδα του Σοφοκλή, την Αντιγόνη, δεν έχει καμία εξουσία επί του νεκρού, όταν δηλαδή δεν τηρεί το πένθος, τότε ο νόμος του οίκου είναι ριζικά αυτό-νομος [...].
Στο ζήτημα της πόλεως και την αντινομία όσων αμφισβητούν τη νομολογία της και επιδιώκουν να την αλλάξουν και όσων επιθυμούν να διατηρήσουν τον ιστό (και τον πολεοδομικό) της σταθερό. Εδώ τοποθετώ και το ζήτημα του ξένου και του ξενιστή που τον υποδέχεται (Μάρκο Πόλο και Κουμπλάι Χαν). Κι εδώ αναφέρομαι στη σημασία της ουτοπίας όταν υπόσχεται να αντικαταστήσει ένα Κράτος-καθεστώς με έναν «λείο» χώρο χωρίς όρια και ορόσημα (Ντελέζ-Γκουαταρί). Αναφέρομαι όμως και στις έννοιες της ετεροτοπίας, κυρίως της δυστοπίας, η οποία χαρακτηρίζει τον τρόπο με τον οποίο ζούμε στις ση μερινές παγκοσμιοποιημένες μεταπόλεις (Οι αόρατες πόλεις του Καλβίνο, το Σαλό του Παζολίνι) [...].
Στο θέμα της περιπλάνησης, που διακρίνει όσους ριζώνουν στον οίκο και όσους, με ρομαντικό τρόπο, αναχωρούν για το ταξίδι ακόμη και μέσα στην πόλη ή και στην κάμαρά τους (Μπωντλαίρ-Μπένγιαμιν). Αυτοί που μετατρέπουν τη θάλασσα σε στεριά (Κουμπλάι Χαν) και τη στεριά σε θάλασσα (Πόλο), με την ίδια ασταμάτητη ορμή να φτάσουν και οι δύο, με τη μεταφορά, σε μιαν «Άλλη όχθη», όπου τους περιμένει η χαρά. Το «La gioia e sempre sull’ altra riva» του Γκαμπριέλε Ντ’ Αννούντσιο, ο Ανδρέας Εμπειρίκος θα το επαναδιατυπώσει στην Οκτάνα του με τα εξής: «Όχι! Όχι!
Δεν βρίσκεται η χαρά στην άλλη όχθη μόνο! Είναι εδώ, μεσ’ στις ψυχές μας [...]».
Μυρτώ Ρήγου