10 μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο

"Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο"! Αυτό τον τίτλο έδοσε ο Τζων Ριντ στο θαυμάσιο βιβλίο του. Με εξαιρετική σαφήνεια και δύναμη περιγράφονται στο βιβλίο αυτό οι πρώτες μέρες της Οχτωβριανής Επανάστασης. Το βιβλίο δεν είναι απλή απαρίθμηση γεγονότων, συλλογή ντοκουμέντων. Είναι μια σειρά από ζωντανές σκηνές, τόσο τυπικές που χάνουν τον καθένα που πήρε μέρος στην επανάσταση να φέρνει στο νου του ανάλογες σκηνές, που έζησε. Όλες αυτές οι εικόνες, που είναι παρμένες από τη ζωή, εκφράζουν με θαυμάσιο τρόπο την ψυχική διάθεση των μαζών, διάθεση που μόνο στο δικό της φόντο γίνεται κατανοητή κάθε πράξη της μεγάλης επανάστασης.
Από πρώτη άποψη φαίνεται παράξενο, πως μπόρεσε να γράψει αυτό το βιβλίο ένας ξένος, ένας αμερικάνος, που ούτε τη γλώσσα του λαού ήξερε, ούτε τον τρόπο της ζωής του... Θα νόμιζε κανείς πώς σε κάθε βήμα θάπεφτε σε κωμικά λάθη, θα του διέφευγαν πολλά ουσιώδη ζητήματα.
Οι ξένοι γράφουν με διαφορετικό τρόπο για τη Σοβιετική Ρωσία. Είτε δεν καταλαβαίνουν καθόλου τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν, είτε παίρνουν μεμονωμένα γεγονότα, που δεν είναι πάντα τα τυπικά, και τα γενικεύουν.
Η αλήθεια είναι πώς πολλοί λίγοι ήταν αυτόπτες μάρτυρες της επανάστασης.
Ο Τζων Ριντ δεν ήταν ένας αδιάφορος παρατηρητής, αλλά ένας γεμάτος πάθος επαναστάτης, ένας κομμουνιστής, που καταλάβαινε το νόημα των γεγονότων, το νόημα του μεγάλου αγώνα. Αυτό ήταν που τούδωσε τη βαθιά εκείνη παρατηρητικότητα, χωρίς την οποία δε θα μπορούσε να γράψει ένα τέτιο βιβλίο.
Αλλά κι οι ρώσοι γράφουν με διαφορετικό τρόπο για την Οχτωβριανή Επανάσταση: Είτε κάνουν μια εκτίμηση γι' αυτήν, είτε περιγράφουν μόνο τα γεγονότα που πήραν μέρος οι ίδιοι. Το βιβλιαράκι του Ριντ δίνει τη γενική εικόνα της πραγματικής λαϊκής μαζικής επανάστασης και γι' αυτό ακριβώς θάχει πιο μεγάλη σημασία για τη νεολαία, για τις μελλοντικές γενεές, για κείνους, που η Οχτωβριανή Επανάσταση θάναι πια ιστορία. Το βιβλιαράκι του Ριντ είναι ένα έπος.
Ο Τζων Ριντ συνδέθηκε ολοκληρωτικά με τη ρωσική επανάσταση. Η Σοβιετική Ρωσία του έγινε αγαπητή, δική του. Πέθανε σ' αυτήν από τύφο και θάφτηκε δίπλα στα τείχη του Κρεμλίνου. Εκείνος που περίγραψε τον ενταφιασμό των μαρτύρων της επανάστασης, όπως ο Τζων Ριντ, άξιζε μια τέτια τιμή. (Από τον πρόλογο της Ν. Κρούπσκαγια)