Αποχαιρετισμός εις Ιταλίαν

Πρόλογος στα γαλλικά του Marquis de Queux de Saint-Hilaire



Το ποίημα αποτελεί ένα από τα ελάχιστα έργα του Ιάκωβου Ρίζου-Νερουλού (1778-1850) που έχουν σωθεί. Ο ίδιος, εξαιτίας της έντονης ενασχόλησής του με τις κρατικές υποθέσεις (ως Νομάρχης Κυκλάδων, σύμβουλος της Επικρατείας, Υπουργός Εξωτερικών, Παιδείας και Δικαιοσύνης επί Καποδίστρια, πρέσβυς στην Κωνσταντινούπολη), αμελούσε να κρατά αρχείο και να διαφυλάσσει τα δημιουργήματά του. Ανάμεσα στα σωζόμενα έργα του συγκαταλέγονται τρεις κωμωδίες: τα "Κορακιστικά" του 1812, η "Ερωτηματική Οικογένεια" (1837) και ο "Εφημεριδοφόβος" (1837), δύο τραγωδίες: η "Ασπασία" (1811) και η "Πολυξένη" (1813), δύο (ανέκδοτοι) ύμνοι για τις σφαγές της Χίου και των Ψαρών και μία ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας (Γαλλιστί το 1827). Ο "Αποχαιρετισμός εις Ιταλίαν", που δημοσιεύτηκε αρχικά στο ετήσιο δελτίο της Ένωσης για την Ενίσχυση των Ελληνικών Σπουδών στη Γαλλία, γράφτηκε στην Πίζα της Ιταλίας στις 17 Απριλίου 1826. Ο Έλληνας ρομαντικός ποιητής εξυμνεί το κάλλος και τα πνευματικά θέλγητρα της Ιταλίας, "της δευτεροτόκου θυγατρός της δόξης", "έδαφος τερπνότατον", και αναπολεί με πόνο τη δυστυχή Ελλάδα, που αγωνιζόταν τότε να διατηρήσει την ελευθερία της. Εξυμνεί ιδιαίτερα το Μεσολόγγι, την μόνη πόλη "αξία να καλήται Ελληνίς", η οποία τότε ανθίστατο ηρωικά "'ς το πλήθος των κινδύνων". Ο πόνος του Ιάκωβου Ρίζου-Νερουλού κορυφώνεται, όταν, όπως μαρτυρεί μέσα στο ποίημα, αντικρίζει τον τάφο του πρωτότοκου υιού του στο Λιβόρνο. Ο "Αποχαιρετισμός εις Ιταλίαν" προλογίζεται (στα γαλλικά) από τον Γάλλο κριτικό της λογοτεχνίας, μαρκήσιο de Queux de Saint-Hilaire, ο οποίος κατατάσσει τον Ρίζο-Νερουλό στους "αν όχι μεγάλους, αλλά τουλάχιστον στους αληθινούς [Νεοέλληνες] ποιητές", όπως τον Ρήγα Βελεστινλή και τον Αλέξανδρο Σούτσο.