Η εξέλιξη του πάθους

Πρόλογος Γιώργης Γιατρομανωλάκης.

Πρόκειται για μια μελέτη σύγκρισης ορισμένων σκηνών πάθους, όπως αυτό εξελίσσεται στο τραγικό θέατρο· κυρίως στο θέατρο του Αισχύλου και του Ευριπίδη, και όχι τόσο του Σοφοκλή, ο οποίος απέφευγε τα μεγάλα σκηνικά τεχνάσματα.
Μέσα από αυτή τη σύγκριση διαφαίνεται η πορεία της ίδιας της δομής σκέψης και φιλοσοφίας, της εποχής του κάθε ποιητή.
Από τον Αισχύλο ώς τους επερχόμενους βλέπουμε να εξαφανίζεται το είδος της μεγαλοπρεπούς ενορχήστρωσης, που αναμειγνύει τις ανθρώπινες ενέργειες με την επέμβαση των θεών: ο Αισχύλος ενδιαφέρεται κυρίως για την σύγκρουση, τη δράση, την ένταση του άγχους, όπου αναδεικνύονται δυνάμεις ανώτερες από τον άνθρωπο, ενώ οι ατομικοί χαρακτήρες σβήνουν, φαίνονται δευτερεύοντες· ο Ευριπίδης αντίθετα συγκεντρώνει την προσοχή του σε αυτούς τους ατομικούς χαρκτήρες, τα πάθη των οποίων αποτελούν δραματικά κίνητρα και οι οδύνες τους κίνητρα πάθους, με αποτέλεσμα ο ψυχολογικός αντίκτυπος να προηγείται της δράσης. Και οι δύο αναζητούν συγκλονιστικές εντυπώσεις αλλά έχουμε δύο διαφορετικούς κόσμους: όσα στον Αισχύλο τείνουν να εκφράσουν τον φόβο και την αγωνία, στον Ευριπίδη γίνονται ευκαιρία να εκφράσει την οδύνη.