Εφτά φόνοι στο φόρουμ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Ρώμη, 63 π.Χ., Η ρωμαϊκή Αυτοκρατορία βρίσκεται ετο απόγειό της. Οι κατακτητικοί πόλεμοι σε όλα τα μέτωπα στέφονται με επιτυχία . Τα λάφυρα είναι αμύθητης αξίας. Οι θριαμβευτές στρατηγοί δοξάζονται σαν υπεράνθρωποι. Ο «εξ ανατολής κίνδυνος» φαίνεται να σβήνει με το θάνατο του Μυθριδάτη.
Κι ενώ η Ρώμη έχει υποτάξει σχεδόν ολόκληρο τον κόσμο, στους δρόμους και τα σοκάκια της παραμονεύει ο θάνατος. Τα λιθόστρωτα της βάφονται με αίμα αθώων πολιτών. Η φαινομενική ηρεμία έχει διαταραχθεί. Η Δημοκρατία κινδυνεύει. Επιφανείς Ρωμαίοι πολιτικοί, ξεπεσμένοι αριστοκράτες, σαγηνευτικές καλλονές, απελπισμένοι πολίτες αλλά και ξένοι αξιωματούχοι κινούνται προσεκτικά στην τεράστια σκακιέρα της πολιτικής.
Ο Κυαίστορας Δέκιος Καικίλιος Μέτελλος, αξιωματούχος στην υπηρεσία της Συγκλήτου και του λαού της Ρώμης, βρίσκεται αντιμέτωπος με εφτά δολοφονίες. Ερευνώντας τις, ανακαλύπτει ότι εμπλέκονται σ’ αυτές τοκογλύφοι, λαθρέμποροι, αλλά και υψηλά πρόσωπα της Ρωμαϊκής Συγκλήτου σε μια προσπάθεια να καταλύσουν το πολίτευμα.
Ζητάει τη βοήθεια του Ασκληπιάδη, ενός γιατρού, που για πρώτη φορά στην ιστορία θα κληθεί να εκτελέσει χρέη ιατροδικαστή, αλλά και κάποιων ανθρώπων του υποκόσμου, οι οποίοι αποδεικνύονται πιο αξιόπιστοι από τους αριστοκράτες.



ΚΡΙΤΙΚΗ



Το μυθιστόρημα του Τζον Μάντοξ Ρόμπερτς «Εφτά φόνοι στο φόρουμ» (τίτλος πρωτοτύπου «The Catiline Conspiracy») βασίζεται σε γεγονότα καταγεγραμμένα στα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας ­ πρόκειται για την πασίγνωστη συνωμοσία του Κατιλίνα. Η δράση τοποθετείται στη Ρώμη το 63 π.Χ., όταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία βρίσκεται στην ακμή της και οι κατακτητικοί πόλεμοι έχουν συμβάλει στη συσσώρευση πλούτου στην πόλη. Παρά την ευμάρεια στην οποία ζει ένας μικρός αριθμός αξιωματούχων του κράτους, οι άνθρωποι στην πλειονότητά τους διαβιούν σε πλήρη ένδεια. Πολίτες έχουν καταστραφεί από τα χρέη, τεχνίτες ίσα που βγάζουν τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους χρήματα και όσοι δεν έχουν πρόσβαση στα κρατικά επιδόματα έχουν οδηγηθεί στην εξαθλίωση.

Η Υπατεία του Μάρκου Τύλλιου Κικέρωνα και του Γάιου Αντώνιου Υβρίδα είναι ανίκανη να αλλάξει τα πράγματα ­ανατέλλει στην πολιτική ζωή το άστρο του Γάιου Ιούλιου Καίσαρα­ ενώ ανάλογες συνθήκες επικρατούν στην Αίγυπτο, η οποία διοικείται από τη μακεδονική οικογένεια των Πτολεμαίων. Η συμμετοχή των πολιτών στη διακυβέρνηση της χώρας είναι ανύπαρκτη, αφού στην πολιτική αναμειγνύονται μόνο γόνοι λίγων προνομιούχων οικογενειών που νέμονται την εξουσία ­ ο στρατός αποτελείται από επαγγελματίες. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο λαός αδιαφορεί, δεν νοιάζεται αν κυβερνάει ο Κικέρωνας, ο Κατιλίνας ή οποιοσδήποτε άλλος στρατιωτικός, πολιτικός και τυχοδιώκτης.

Τη συγκεκριμένη εποχή η Ρώμη δεν διαθέτει αστυνομία ούτε κάποιον άλλο μηχανισμό για τη σύλληψη και τη φυλάκιση των κακοποιών. Ο φόνος είναι κοινότατο αδίκημα αλλά οι ρωμαίοι πολίτες σπανίως καταδικάζονται σε θάνατο, εκτός και αν για το έγκλημα χρησιμοποιείται δηλητήριο. Τιμωρείται όμως σκληρά ο εμπρησμός, ένα από πλέον ασυγχώρητα αδικήματα ­ ο ένοχος οδηγείται στην αρένα, όπου τον αλείφουν με πίσσα και τον καίνε ζωντανό. Όταν λοιπόν οι δρόμοι της πόλης βάφονται από το αίμα ανθρώπων που δολοφονούνται χωρίς προφανή λόγο, αναλαμβάνει δράση ο ήρωας ­ και αφηγητής ­ της ιστορίας. Πρόκειται για τον Δέκιο Καικίλιο Μέτελλο τον Νεότερο, τον θησαυροφύλακα της Ρώμης, ή Κυαίστορα, που διαχειρίζεται το Δημόσιο Ταμείο και έχει δικαιοδοσία στα ποινικά θέματα, ιδίως στα εγκλήματα κατά προσώπων.

Λειτουργώντας ως «ντετέκτιβ» ο θησαυροφύλακας έχει την αίσθηση πως οι φόνοι ­οι δολοφονημένοι είναι άγνωστοι μεταξύ τους και προέρχονται από την τάξη των ιππέων­ αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης συνωμοσίας. Γνωρίζοντας ότι απειλείται η τάξη και η ασφάλεια του καθεστώτος ­οι Ρωμαίοι έχουν χωριστεί σε αντιμαχόμενες φατρίες­ αποφασίζει να εμποδίσει την εξάπλωση της κατευθυνόμενης αναρχίας. Ψάχνοντας και ερευνώντας ­ στην υπόθεση είναι αναμεμειγμένες μοιραίες γυναίκες, ωραίες Ρωμαίες, μα και Ελληνίδες επαρκώς μορφωμένες ­ φτάνει και στον Λεύκιο Σέργιο Κατιλίνα, έναν επικίνδυνο καιροσκόπο, ο οποίος φιλοδοξεί να γίνει δικτάτορας για να αναμορφώσει το κράτος.

Ο Τζον Μάντοξ Ρόμπερτς, σεναριογράφος του Χόλιγουντ ειδικευμένος σε σενάρια της ρωμαϊκής εποχής ­στο βιβλίο υπάρχει ένα κατατοπιστικό ρωμαϊκό λεξιλόγιο, απουσιάζουν όμως τα βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα­, γνωρίζοντας καλά το θέμα μιλάει για τον δημόσιο και τον ιδιωτικό βίο στην αρχαία Ρώμη.

Η έρευνά του πάνω στην καθημερινή ζωή, στην κοινωνία, στη λειτουργία της κρατικής μηχανής, στα ήθη και στα έθιμα, του προσφέρει τη δυνατότητα να αναπτύξει μια ενδιαφέρουσα πλοκή.

Και τα δύο μυθιστορήματα, μεταφρασμένα ικανοποιητικά, διαβάζονται ευχάριστα, οι δε συγγραφείς τους, χρησιμοποιώντας δεξιοτεχνικά τα στερεότυπα του αστυνομικού αφηγήματος, ξαναφέρνουν στη μνήμη ξεχασμένα ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα. Έτσι, για μία ακόμη φορά η «παραλογοτεχνία» ­αυτό το περιφρονημένο είδος­, χρησιμοποιούμενη ως όχημα από διακεκριμένους ειδικούς και μελετητές, μεταφέρει τους αναγνώστες στο απώτερο και απώτατο παρελθόν. Σήμερα που τα «ιστορικά μυθιστορήματα» έχουν γίνει μόδα ανά τον κόσμο η ενίσχυσή τους με σασπένς και μυστήριο προσφέρει πλην της γνώσης και την τέρψη.

Φίλιππος Φιλίππου, ΤΟ ΒΗΜΑ, 11-10-1998