Πλωτίνος Ροδοκανάκης

Στα 1861 ένας Έλληνας πολιτικός αντιεξουσιαστής, ο Πλωτίνος Ροδοκανάκης, ταξιδεύει από την Ευρώπη στο Νέο Κόσμο. Έχει σπουδάσει ιατρική στη Βιέννη και στο Βερολίνο, φιλοσοφία στο Παρίσι και είναι γαλουχημένος με τις φιλοσοφικές ιδέες και τις πολιτικές θεωρίες της εποχής.

Επηρεασμένος από τον Σαιν Σιμόν, τον Πιερ Ζοζέφ Προυντόν και τον Κάρολο Φουριέ φτάνει στο Μεξικό με σκοπό να εφαρμόσει τις ιδέες του Σοσιαλισμού για τις οποίες αγωνίστηκε με συνέπεια επί 25 χρόνια. Στη χώρα αυτή ο Πλωτίνος Ροδοκανάκης μπόλιασε ιδέες που αλλού δύσκολα γίνονταν κατανοητές. Την ίδια εποχή, η ιδέα και μόνο ότι η ιδιοκτησία είναι κλοπή αντιμετωπιζόταν στην Ευρώπη με ιερή αγανάκτηση και αποτροπιασμό, αντίθετα από το Μεξικό όπου από αιώνες ίσχυε στους Ινδιάνους η λογική της κοινοτικής γης (Calpuli) την οποία είχαν σφετεριστεί οι μεγαλοκτηματίες. Το «Γη και Ελευθερία», σύνθημα των εξεγέρσεων που ξέσπασαν τις μέρες εκείνες, έμελλε να γίνει το σύμβολο της κατοπινής επανάστασης του Ζαπάτα.

Ο Πλωτίνος Ροδοκανάκης παρέμεινε σε όλη του τη ζωή αγωνιστής, συνεπής στις ιδέες του κι έγινε γνωστός ως ο ιδρυτής του μεξικάνικου αναρχισμού και μια από τις σημαντικότερες μορφές του πρώιμου εργατικού κινήματος. Με το έργο του επηρέασε σημαντικά το αγροτικό και το εργατικό κίνημα συντελώντας στην προώθηση μερικών από τους σημαντικότερους κοινωνικούς στόχους του. Οι ιδέες και η δράση του, όπως ήταν φυσικό, σε μια συντηρητική κοινωνία και σε μια εποχή έντονων πολιτικών και κοινωνικών ανακατατάξεων στο Μεξικό, συνάντησαν πολλές αντιδράσεις. Εκείνος, όμως, ήταν πάντα έτοιμος να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των φτωχών και κατατρεγμένων κάνοντας πολεμική στους ισχυρούς αντιπάλους του, που μάχονταν τις πολιτικές του ιδέες, όπως αποδεικνύει η πληθώρα των άρθρων που δημοσίευσε στις εφημερίδες της εποχής.

Το όνομα του Πλωτίνου Ροδοκανάκη θα φωτίζει το όραμα για Ισότητα και Δικαιοσύνη των ξεχασμένων της μεξικανικής γης, δίπλα σ’ εκείνο του Εμιλιάνο Ζαπάτα, που παραμένει ο θρυλικός ήρωας των απόκληρων του Μεξικού και που στο όνομά του εξεγείρονται ακόμα και σήμερα οι καταπιεσμένοι.

Ο Τέος Ρόμβος για το βιβλίο του:

Ξεκίνησα το γράψιμο της βιογραφίας του Πλωτίνου Ροδοκανάκη στα μέσα του μήνα Τρυγητή και τελείωσα αρχές του μήνα Ανθεστηριώνα του επαναστατικού έτους 2005, και το βιβλίο αυτό είναι το αποτέλεσμα της συναισθηματικής προσέγγισης της ζωής του και η κατάληξη μιας περιπετειώδους αναζήτησης. Προσπάθησα να ακολουθήσω τα βήματά του, την πορεία του στις διάφορες χώρες, να στοχαστώ τον άνθρωπο, την εποχή, την ατμόσφαιρα, τον περίγυρο. Ακολούθησα αόρατα ίχνη, εμπνεύστηκα από την απουσία, άγγιξα αντικείμενα που είχε κι εκείνος ενδεχομένως αγγίξει, αισθάνθηκα καταστάσεις και γεγονότα που ξετυλίγονταν στο διάβα του. Και όλα αυτά είχαν το άρωμα μιας άλλης εποχής. Κάποιες στιγμές με πλημμύριζε τρυφερότητα για τον άνθρωπο, άλλες πάλι με κυρίευε απελπισία από την έλλειψη στοιχείων ταυτότητας, κάποτε πλήρης απογοήτευση για τα ευρήματα που δεν ανταποκρίνονταν και τέλος αφόρητη θλίψη για τα τελευταία του χρόνια. Στιγμές μονάκριβες, πολύτιμες, ύψιστες και όλες τις οφείλω στο νεαρό εξεγερμένο, στον αναρχικό επαναστάτη, στον ώριμο κοινωνικό στοχαστή, στο φιλόσοφο Πλωτίνο Ροδοκανάκη.

Απόσπασμα από το βιβλίο:

«Το σπίτι όπου κατοικούσε η οικογένεια Ροδοκανάκη στην Πλάκα, ήταν ένα διόρωφο τούρκικο κτίσμα με χαγιάτι και ψηλές κολώνες, και στην αυλή του είχε ψηφιδωτό με βότσαλα της θάλασσας. Το μισό ισόγειο ήταν καφενείο, και τα απογεύματα γέμιζε από άντρες που κάπνιζαν ναργιλέδες και παίζανε χαρτιά. Από τις μισόκλειστες γρίλιες ο μικρός Πλωτίνος άκουγε τα πρωϊνά τις φωνές και τους καυγάδες των πρώτων μαθητών που τσακώνονταν στους γεμάτους σκόνη δρόμους της Αθήνας. Τρέχανε κυλώντας τα τσέρκια, ρίχνανε με μαεστρία τις σβούρες και τραγουδούσαν: «Είμαι άσσος εις την σβούρα, στα μαθήματα κουμπούρα». Άμαξες πέρναγαν και κάρα που έκαναν τις μεταφορές. Τις βροχερές μέρες εμφανίζονταν οι Μαλτέζοι, που πληρώνονταν για να μεταφέρουν τις γυναίκες στους ώμους τους –οι κυρίες δεν μπορούσαν να περπατήσουν στα πνιγμένα από λάσπη σοκάκια της γειτονιάς».