Χρονικό μιας σταυροφορίας

Από τα πρόσωπα του χρονικού τούτου, ένα μονάχα είναι εντελώς αληθινό: εκείνο στο οποίο αφιερώνεται το πρώτο βιβλίο.

Από τις πολιτικές παρατάξεις του χρονικού τούτου, μία μονάχα είναι εντελώς αληθινή: εκείνη που σκότωσε τον Κίτσο Μαλτέζο.

Κάθε άλλη ομοιότητα δεν είναι βέβαια τυχαία, γιατί σύνθεσα το υλικό μου, θέλοντας και μη (ίσως από έλλειψη φαντασίας), από τις ζωντανές αναμνήσεις της εποχής εκείνης κι απ’ όσους ανθρώπους γνώρισα τότε. Δεν είναι όμως και θελημένη, γιατί σκοπός μου ήταν να ξαναζήσω μια ορισμένη ατμόσφαιρα κι όχι να επαινέσω, να χτυπήσω ή να σατιρίσω κανέναν.

Αντικειμενικός δεν προσπάθησα να σταθώ. Ο τραυματίας δεν κοιτάζει τις πληγές του αντικειμενικά όπως ο γιατρός. Ο τραυματίας είναι μεροληπτικός και εγωκεντρικός.

Όλοι μας έχουμε από κάποιο τραύμα. Αν αξίζει να μιλάμε γι’ αυτό – θα το κρίνουν οι άλλοι.

[Ρόδης Ρούφος, σημείωση στην πρώτη έκδοση του 1954]

Το βιβλίο Σας είναι ένα ορόσημο, απ’ όπου ξεκινάει μια καινούρια νεότητα. Πυκνωμένη σκέψη, λεπτή διατύπωση με όλες τις απόχρωσες, το corps astral που πρέπει να εκφράζει ο δημιουργός γύρα από τη λεγόμενη πραγματικότητα, αν θέλει να γλιτώσει απ’ την επαρχιακή περιοχή της καρδιάς και του νου, όλα ετούτα τα χαρίσματα τα ’χει η «Ρίζα του μύθου». Σας ευχαριστώ για τη χαρά που μου δώσατε και για τις καινούριες ελπίδες που γεννήσατε μέσα μου.

[Νίκος Καζαντζάκης, απόσπασμα προσωπικής επιστολής του στον Ρόδη Ρούφο, 28.5.1955]

Ένα από τα καλύτερα ελληνικά βιβλία που βγήκαν στα χρόνια τα μετά την απελευθέρωση και εδώ … έχουμε αφηγητή του γεγονότος, που ξέρει να πιάνει αυτή την ύλη που καίει και να της δίνει μορφή. Δεν έχουμε πολλούς πεζογράφους που να μπορούν σαν αυτόν να αιχμαλωτίζουν τον αναγνώστη τους …

[Ηλίας Βενέζης, εφημερίδα]