Η Πριγκιπέσα

Η φιλοσοφία της Πριγκιπέσας είναι απλή: επιδιώξτε το Μεγαλειώδες! Τίποτε λιγότερο.
Η Πριγκιπέσα κοιμάται μέσα σε κάθε γυναίκα που νιώθει ότι θέλει και δικαιούται περισσότερα από όσα απέκτησε με τα καθιερωμένα μέσα: το συμβιβασμό, τη συνεργασία, τη διαπραγμάτευση, το ντάντεμα. Γράφοντας ως θηλυκός Μακιαβέλλι, η Χάριετ Ρούμπιν αποκαλύπτει τη στρατηγική της Πριγκιπέσας για ευτυχείς σχέσεις με τον εραστή, τον προϊστάμενο, τους γονείς, τους πελάτες. Οποιονδήποτε δηλαδή παρεμβάλλεται ανάμεσα στην ίδια και στους πόθους της.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Ενα βιβλίο για τον πόλεμο. Οχι τον αιματοβαμμένο, που χρειάζεται εκατόμβες για να κερδηθεί, αλλά εκείνον που οδηγεί στην αυτογνωσία και στη δύναμη. H εκ Νέας Υόρκης ορμώμενη Χάριετ Ρούμπιν έγραψε έναν οδηγό με τον προκλητικό υπότιτλο «Ο Μακιαβέλλι για γυναίκες», φιλοδοξώντας να ξυπνήσει όχι τον περιβόητο Πρίγκιπα του ιταλού πολιτικού - ή τον «Ηγεμόνα» του, αν προτιμάτε -, αλλά την Πριγκιπέσα που υπνώττει μέσα σε κάθε γυναίκα. Απώτερος στόχος της να κατορθώσει η γυναίκα να αποκτήσει μια αρμονική σχέση με τον εαυτό της αλλά και να ευτυχήσει δίπλα στον εραστή, στον προϊστάμενο, στους γονείς της. «Πώς θα γίνετε δυνατή χωρίς να γίνετε άνδρας;» αναρωτιέται η Ρούμπιν, το βιβλίο της οποίας έγινε μπεστ σέλερ στις ΗΠΑ και στη Βρετανία αμέσως μόλις κυκλοφόρησε. Και σπεύδει η ίδια να δώσει την απάντηση: «Ενεργήστε ως γυναίκα, παλέψτε ως γυναίκα και η ζωή θα υποταχτεί στους στόχους σας!»

Πρώτο και βασικό βήμα για την επιτυχή έκβαση μιας υπόθεσης είναι κατά τη συγγραφέα η γνωριμία του αντιπάλου. Ετσι μαθαίνει μια γυναίκα τα τρωτά του σημεία και μπορεί επεξεργαζόμενη την κατάλληλη τακτική να πετύχει τον στόχο της. Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά όσο φαίνονται. H γυναίκα δεν έχει σκοπό να συντρίψει τον «αντίπαλο», τον άνδρα στη συγκεκριμένη περίπτωση, γιατί τον χρειάζεται ως εταίρο. Αυτό που θα επιδιώξει είναι να καταγάγει εις βάρος του μικρές νίκες οι οποίες θα της δώσουν το στρατηγικό πλεονέκτημα. Αυτό βέβαια απαιτεί ιδιαίτερα καλή γνώση των δυνατοτήτων της αλλά και του τρόπου χειρισμού τρίτων. Και πρωτίστως διάθεση για ριψοκίνδυνες κινήσεις. «Να μη φυλάγεστε, να μην προσέχετε» έλεγε στους μαθητές της η φωτογράφος Νταϊάν Αρμπας. Φυλάγομαι σημαίνει ψάχνω απλώς τη σιγουριά και την ησυχία, έξω από τη δράση και τον κίνδυνο. Αλλά χωρίς αυτά τα δύο, χωρίς να διακυβεύσεις κάτι σημαντικό, δεν έχεις καμία ελπίδα να κερδίσεις κάτι εξίσου σημαντικό.



Ερωμένες και πολεμίστριες



«Ο Μακιαβέλλι πίστευε» λέει η Ρούμπιν «πως ένας άνθρωπος καλός είναι εξ ορισμού χαμένος. Εμείς οι Πριγκιπέσες ξέρουμε πως αν κάποιος είναι καλός ή όχι δεν έχει σημασία. Ξέρουμε επίσης πως θα πάρουμε ό,τι θέλουμε με άλλα μέσα. Διότι όταν δεχόμαστε αρχές και όχι τους συνήθεις κανόνες του παιχνιδιού είμαστε αήττητες». Προς επίρρωσιν των λόγων της η συγγραφέας παραθέτει μια σειρά παραδείγματα από την Ιστορία, όπου γυναίκες οι οποίες διέθεταν ακεραιότητα χαρακτήρα, εσωτερική δύναμη και ευστροφία πέτυχαν τους στόχους τους: H ρωσίδα ποιήτρια Αννα Αχμάτοβα αγωνίστηκε κατά του σταλινικού καθεστώτος όχι με όπλα ή διαδηλώσεις αλλά με τα λόγια: κράτησε ζωντανό το πνεύμα του χειμαζόμενου λαού της με την ανθρώπινη ευγένεια, την αξιοπρέπεια και την καλοσύνη. H άτυπη εθνική ηρωίδα της Γαλλίας, η αγράμματη χωριατοπούλα Ζαν ντ' Αρκ, έδωσε νέα τροπή στον Εκατονταετή Πόλεμο με την Αγγλία, υποστηρίζοντας με σθένος τις απόψεις της και δίνοντας την ίδια τη ζωή της για την εκδίωξη των εισβολέων. H χορεύτρια Ισιδώρα Ντάνκαν έγινε σταρ ζητώντας από έναν τρανό γάλλο ιμπρεσάριο που τη δοκίμαζε όχι οποιαδήποτε δουλίτσα αλλά έναν ρόλο πρωταγωνίστριας. Ισχυρίστηκε ότι ήταν πνευματικό τέκνο του Γουόλτ Γουίτμαν και με το πάθος και τη δεξιοτεχνία της απέδειξε πως πραγματικά ήταν ομοτράπεζη του μεγάλου αμερικανού ποιητή.



Οδηγίες προς ναυτιλλομένους



Οταν πλησιάζει μια καταιγίδα, είναι ζωτικής σημασίας για τον ναυτικό να πάρει τα μέτρα του ώστε να επιβιώσει. Μπροστά στην «καταιγίδα» της ζωής η Χάριετ Ρούμπιν κωδικοποιεί έναν «οδηγό επιβίωσης» για γυναίκες. Είναι σημαντικό να αισθάνονται ξεχωριστές, λέει. H δύναμή τους έγκειται σε αυτήν ακριβώς τη διαφορετικότητα. Και κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν τις ενοχλεί αλλά τις εμπνέει. Ξέρουν ότι είναι έξυπνες, μοναδικές. Αλλά δεν χρειάζεται να θεωρούν πως είναι και γενναίες. Ο ποιητής Ράινερ Μαρία Ρίλκε συμβούλευε: «Ακολούθησε τον φόβο σου». Και αυτό ακριβώς πράττουν οι Πριγκιπέσες. Αυτές οι γυναίκες πρέπει να αφουγκράζονται μια φωνή βαθιά μέσα τους, εκείνη που μιλάει από το βάθρο του πεπρωμένου - έτσι θα βρουν τον δρόμο τους. Πρέπει ακόμη να προσπαθούν να απολαμβάνουν έντονα τη συναισθηματική τους ζωή. «Οι γυναίκες ζουν περισσότερα χρόνια από τους άντρες, διότι δεν ζουν στ' αλήθεια» έγραφε ο μυθιστοριογράφος Τομ Ρόμπινς αναφερόμενος στη μειονεξία που νιώθουν οι γυναίκες εκφράζοντας τη συγκίνησή τους. Ο έλεγχος των συγκινήσεων θεωρείται από τους άνδρες το άκρον άωτο της δύναμης. Μια Πριγκιπέσα όμως δεν παρασύρεται από τέτοιες ενοχοποιητικές απόψεις. Οπως δεν στέργει να υποτάξει την ψυχή και τον νου της στα κάλπικα διλήμματα πως στη ζωή επιλέγουμε μεταξύ έρωτος και πολέμου. Ξέρει ποια τακτική να χρησιμοποιήσει κάθε φορά για να πετύχει τους στόχους της, σκέφτεται πλατιά και δεν παραδίδεται στον δογματισμό. «Οι γυναίκες είναι το ισχυρό φύλο» καταλήγει η Χάριετ Ρούμπιν. Και τους απευθύνει μια έκκληση εκ βαθέων: «Ηρθε η ώρα να κυβερνήσετε την ύπαρξή σας όπως οι ηγεμόνες τα βασίλειά τους».

Το γυναικείο ύφος της Χάριετ Ρούμπιν αναπλάθεται δημιουργικά από το γυναικείο ύφος της Μαρίας Χαραμή, που υπογράφει την ελληνική απόδοση.




ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΚΗΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ, 15-02-2004