Η προδικαστική παραπομπή στο ΔΕΕ ως μέσο προστασίας θεμελιωδών δικαιωμάτων

Το βιβλίο «H Προδικαστική Παραπομπή στο ΔΕΕ ως Μέσο Προστασίας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων» αποσκοπεί να ενημερώσει τον εφαρμοστή του δικαίου για τις δυνατότητες προστασίας των προσβαλλόμενων ανθρωπίνων - θεμελιωδών δικαιωμάτων, τις οποίες προσφέρει ο μηχανισμός της προδικαστικής παραπομπής στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το δεύτερο αυτό ευρωπαϊκό «δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων», μετά το ΕΔΔΑ.
Είναι χρήσιμο και για τον εθνικό δικαστή, ο οποίος επιθυμεί να ενεργοποιήσει το μηχανισμό της προδικαστικής παραπομπής σε τέτοιου είδους εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις, αλλά και για το δικηγόρο, ο οποίος επιθυμεί να υποβάλει, με τρόπο ορθό και τεκμηριωμένο, αίτημα σε εθνικό δικαστήριο για υποβολή προδικαστικού ερωτήματος στο ΔΕΕ, σε υπόθεση όπου διακυβεύεται η προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Πρόλογος: Λυκούργος Κ.


Περιεχόμενα
ΠρόλογοςΣελ. ΙΧ
ΣυντομογραφίεςΣελ. XVΙΙ
ΕΙΣΑΓΩΓΗΣελ. 1
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΤΟ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ
Εισαγωγικές παρατηρήσειςΣελ. 7
I. Προϋποθέσεις υποβολής προδικαστικού ερωτήματος
Α. Η έννοια του εθνικού δικαστηρίουΣελ. 9
Β. Αμφιβολίες ως προς την ερμηνεία ή το κύρος διατάξεων του δικαίου της Ευρωπαϊκής ΈνωσηςΣελ. 14
Γ. Εφαρμογή του δικαίου της Ευρωπαϊκής ΈνωσηςΣελ. 20
Δ. Σχέση του ερωτήματος με την υπόθεση της κύριας δίκηςΣελ. 30
II. Η υποχρεωτικότητα υποβολής προδικαστικού ερωτήματος
Α. Έλεγχος κύρους διατάξεων του δικαίου της ΈνωσηςΣελ. 35
Β. Ζητήματα ερμηνείας του δικαίου της Ένωσης, ενώπιον δικαστηρίου του οποίου οι αποφάσεις δεν υπόκεινται σε ένδικα μέσαΣελ. 37
1. Ο κανόνας της υποχρεωτικής παραπομπήςΣελ. 37
2. Οι εξαιρέσεις: η διασαφηνισμένη και η σαφής πράξηΣελ. 39
Γ. Ευθύνη από τη μη συμμόρφωση στην υποχρέωση υποβολής προδικαστικού ερωτήματοςΣελ. 46
Δ. Η ιδιαιτερότητα της προσβολής των θεμελιωδών δικαιωμάτωνΣελ. 53
ΙΙΙ. Τα όρια της δικαιοδοτικής κρίσης του ΔΕΕ
Α. Η εκτίμηση του εθνικού δικαίου από το ΔικαστήριοΣελ. 59
Β. Η δεσμευτική ισχύς της απόφασηςΣελ. 64
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ
Ι. Το ενωσιακό δίκαιο προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων
Εισαγωγικές παρατηρήσειςΣελ. 69
Α. Οι γενικές αρχές προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτωνΣελ. 72
Β. Ο Χάρτης Θεμελιωδών ΔικαιωμάτωνΣελ. 86
1. Η γένεση και η ισχύς του ΧάρτηΣελ. 86
2. Το ουσιαστικό περιεχόμενο του ΧάρτηΣελ. 92
α. Τίτλος Ι «Αξιοπρέπεια»Σελ. 95
β. Τίτλος ΙΙ «Ελευθερίες»Σελ. 96
γ. Τίτλος ΙΙΙ «Ισότητα»Σελ. 98
δ. Τίτλος IV «Αλληλεγγύη»Σελ. 99
ε. Τίτλος V «Δικαιώματα των πολιτών»Σελ. 103
στ. Τίτλος VI «Δικαιοσύνη»Σελ. 104
3. Το πεδίο εφαρμογής του ΧάρτηΣελ. 107
α. Η περιορισμένη εφαρμογή του Χάρτη κατά τον έλεγχο της νομιμότητας των πράξεων των κρατών μελώνΣελ. 109
β. Ο έλεγχος νομιμότητας, βάσει του Χάρτη, των δημοσιονομικών μέτρων κατά τη λειτουργία του ΕΜΣΣελ. 119
4. Η σχέση του Χάρτη με τα εθνικά ΣυντάγματαΣελ. 124
Γ. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του ΑνθρώπουΣελ. 131
ΙI. Η θεσμική σημασία της προδικαστικής παραπομπής για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων
Εισαγωγικές παρατηρήσειςΣελ. 139
Α. Η παραπομπή ως έσχατο μέσο δικαστικής προστασίαςΣελ. 142
1. Μορφή προσφυγής των ιδιωτών κατά της ενωσιακής νομοθεσίαςΣελ. 143
2. Οριζόντιο άμεσο αποτέλεσμα διατάξεων του ΧάρτηΣελ. 153
Β. Η παραπομπή ως μέσο επίτευξης ενός ομοιόμορφα υψηλού επιπέδου προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης – Το παράδειγμα του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψηςΣελ. 163
Γ. Η παραπομπή ως μοχλός εξέλιξης του δικαίου των θεμελιωδών δικαιωμάτων – Το παράδειγμα της δικαστικής ανεξαρτησίαςΣελ. 176
IΙΙ. Εμπόδια στη λειτουργία ενός αποτελεσματικού διαλόγου
Εισαγωγικές παρατηρήσειςΣελ. 194
Α. Συστημικές αδυναμίεςΣελ. 195
1. Σε εθνικό επίπεδοΣελ. 195
2. Σε ενωσιακό επίπεδοΣελ. 199
Β. Η εποχή της κρίσηςΣελ. 206
ΣυμπεράσματαΣελ. 213
ΒιβλιογραφίαΣελ. 219
Παράρτημα Νομολογίας - ΝομοθεσίαςΣελ. 231
ΕυρετήριοΣελ. 253