Ο έμπορος της Βενετίας

“Τα ανθρώπινα αισθήματα, πάθη”, έγραφε ο νεαρός Μαρξ, “σε καμιά περίπτωση δεν έχουν απλά και μόνον έναν τρόπο επιβεβαίωσης, αλλά κατά μείζονα λόγο ο διακριτός χαρακτήρας της ύπαρξής τους, της ζωής τους, συνίσταται στον διακριτό τρόπο της επιβεβαίωσής τους. Ο τρόπος με τον οποίο το αντικείμενο υπάρχει γι’ αυτά είναι ο ιδιαίτερος τρόπος ικανοποίησής τους”. Και παρακάτω: “Το νόημα της ατομικής ιδιοκτησίας είναι η ύπαρξη ουσιωδών αντικειμένων για τον άνθρωπο, ως αντικείμενα που μπορούν να του προσφέρουν απόλαυση, αλλά και ως αντικείμενα μέσω των οποίων μπορεί να δράσει. Κατέχοντας την ιδιοκτησία που του επιτρέπει να αγοράζει οτιδήποτε, κατέχοντας την ιδιοκτησία που του επιτρέπει να οικειοποιείται όλα τα αντικείμενα, το χρήμα είναι λοιπόν το αντικείμενο της κατεξοχήν κατοχής. Η καθολικότητα της ιδιοκτησίας του είναι η παντοδυναμία της ύπαρξής του. Γι’ αυτό εκτιμάται ως παντοδύναμο. Το χρήμα είναι ο μαστροπός που φέρνει σε επαφή την ανθρώπινη ανάγκη με το αντικείμενό της, τη ζωή του με τα μέσα της ζωής τους. Όμως αυτό που μεσολαβεί ανάμεσα σε μένα και στη ζωή μου, μεσολαβεί επίσης ανάμεσα στην ύπαρξη των άλλων ανθρώπων και σε μένα. Για μένα το χρήμα είναι ο άλλος”. Και επικαλούμενος τον Σαίξπηρ: “Το χρήμα είναι η μεταμόρφωση όλων των ανθρώπινων και φυσικών ιδιοτήτων στα αντίθετά τους, η καθολική ανατροπή και παραμόρφωση όλων των πραγμάτων. Τα πιο απίθανα πράγματα συνδυάζονται, έρχονται σε επαφή”.