Ιαπωνικά παραμύθια

Παραμύθια που διασκεδάζουν τα παιδιά μιας χώρας, χωρίς αμφιβολία μπορούν να διασκεδάσουν τα παιδιά όλης της γης. Το βιβλίο αυτό περιέχει μια συλλογή από είκοσι ιαπωνικά παραμύθια που αγαπήθηκαν, σε διαφορετικές εκδοχές, από πολλές πολλές γενιές. Σκανταλιάρηδες νάνοι με τις μακριές τους μύτες, η μαγική τσαγιέρα με την ουρά ασβού και τόσοι άλλοι αγαπημένοι ήρωες βρίσκονται μέσα στις σελίδες του. Η εικονογράφηση, που είναι χαρακτηριστική της ιαπωνικής τέχνης, έγινε από τον Γιοσισούκε Κουροσάκι και έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον γιατί μας βοηθά να ταξιδέψουμε σ' αυτή τη μακρινή χώρα και να καταλάβουμε καλύτερα τους χαρακτήρες και τα έθιμα της Ιαπωνίας.





ΚΡΙΤΙΚΗ




Συλλογές με παραδοσιακά παραμύθια από διάφορες χώρες έχουν εκδοθεί αρκετές τα τελευταία χρόνια, δίνοντας την ευκαιρία στο ευρύτερο κοινό να γνωρίσει καλύτερα την πολιτισμική φυσιογνωμία του κάθε τόπου, μέσα από τον ιδιαίτερο κώδικα του παραμυθιού. Αν και αξιόλογες, οι περισσότερες από τις εκδόσεις αυτές δεν είναι προσιτές στα παιδιά, καθώς έχουν κυρίως τον χαρακτήρα της λαογραφικής μελέτης και είναι ογκώδεις πυκνοτυπωμένοι τόμοι, χωρίς εικονογράφηση. Οι μικροί αναγνώστες δεν έχουν έτσι συχνά την ευκαιρία να διαπιστώσουν πως το παραμύθι, πέρα από τη χώρα της φαντασίας, μπορεί να οδηγήσει και σε χώρες που το όνομά τους υπάρχει στον χάρτη. Χώρες με διαφορετικές κλιματολογικές συνθήκες, άγνωστες καθημερινές συνήθειες και διαφορετικό πολιτισμό. Από την άποψη αυτή, τα Ιαπωνικά παραμύθια, μια συλλογή παραδοσιακών παραμυθιών που «έχουν αγαπηθεί από πολλές γενιές παιδιών στην Ιαπωνία», έρχεται να καλύψει ένα κενό του παιδικού βιβλίου και, συγχρόνως, να ανταποκριθεί στο αίτημα των καιρών να εξοικειωθεί η νέα γενιά με την κουλτούρα και άλλων λαών που, συνήθως, θεωρούνται ξένοι. Πρόκειται για μια έκδοση που απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες του δημοτικού. Με πλούσια, καλαίσθητη εικονογράφηση, σύντομα κείμενα και βασικό κριτήριο επιλογής να εξάπτουν, πρώτα απ' όλα, τη φαντασία και το ενδιαφέρον των παιδιών, τα παραμύθια της συλλογής δίνουν ταυτόχρονα μια αντιπροσωπευτική εικόνα του παραδοσιακού πολιτισμού της Ιαπωνίας.

Εκτός από τα παραπάνω, τα Ιαπωνικά παραμύθια είναι ένα καλομεταφρασμένο και προσεκτικά τυπωμένο βιβλίο. Τα 20 παραμύθια που περιέχει μεταφέρουν μνήμες από έναν κόσμο αγροτικό με πάμπλουτους άρχοντες, σοφούς ιερείς, φτωχούς αγρότες, ενώ παράλληλα ζωντανεύουν έναν κόσμο της φαντασίας που κατοικείται από δράκους, ασβούς που μεταφορφώνονται και ξωτικά με τεράστιες μύτες που μπορούν να φθάσουν ώς τον ουρανό. Η αφήγηση είναι εξαιρετικά λιτή, ωστόσο εντυπωσιάζει η ευρηματικότητα των συμβολισμών, η δύναμη των εικόνων και η ηθική ποιότητα που προβάλλεται. Συνεργασία, εργατικότητα, ολιγάρκεια, σεβασμός στη φύση, σεβασμός στο ασήμαντο και το ελάχιστο είναι μερικές από τις αξίες που σκιαγραφούν όχι μόνο έναν παραδοσιακά ιαπωνικό κώδικα ηθικής αλλά και έναν κώδικα αντίδοτο στην υπερκατανάλωση και τον δυτικό ατομοκεντρισμό. Τέλος, τα 20 παραμύθια της συλλογής δίνουν τη δυνατότητα στα παιδιά να αποκτήσουν ευχάριστα γνώσεις σχετικές με τις λαϊκές δοξασίες και τις παραδοσιακές καθημερινές συνήθειες στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου. Μαθαίνουν, λ.χ, ότι στην Ιαπωνία τα πεύκα θεωρούνται δέντρα της ευτυχίας, τα κέικ φτιάχνονται από ρύζι, ενώ το τσάι σερβίρεται σε πορσελάνινες αλλά και σε ξύλινες κούπες. Μαθαίνουν ακόμη ότι στη μακρινή αυτή χώρα οι φτωχοί φορούσαν σανδάλια από άχυρο, οι άρχοντες πανάκριβα μεταξωτά και οι γυναίκες πολύχρωμα κιμονό για να χορέψουν τον χορό των σπουργιτιών «θυμίζοντας πουλιά».



Κατερίνα Δουζένη

ΤΟ ΒΗΜΑ, 01-11-1998