Ψευδαισθήσεις

Οι ψευδαισθήσεις αποτελούν ένα από τα μεγάλα μυστήρια του ανθρώπινου μυαλού: Γιατί και πώς συμβαίνει να βλέπουμε, να μυρίζουμε, να ακούμε, να αισθανόμαστε, να γευόμαστε κάτι που δεν υπάρχει; Γιατί και πώς ενεργοποιούνται τα κυκλώματα της όρασης, της ακοής, της αφής, της γεύσης, της όσφρησης στο υπέροχα μεγαλειώδες αλλά και «πεισματάρικο» λειτουργικό σύστημα του ανθρώπου, το μυαλό;

Στα 15 κεφάλαια αυτού του πραγματικά συγκλονιστικού και «πολυαισθητηριακού» βιβλίου, o Oliver Sacks εξετάζει, με άμεση, κρυστάλλινη γλώσσα, το φαινόμενο ψευδαισθήσεις σε όλες τις πτυχές του. Ποια είναι η οργανική βάση τους; Ποιες ασθένειες, ποιες συνθήκες, ποια δεδομένα τις προκαλούν; Είναι παρανοϊκοί όσοι έχουν ψευδαισθήσεις ή μήπως πρόκειται για ένα από τα φυσιολογικά, υπό προϋποθέσεις, φαινόμενα της ανθρώπινης συνθήκης – και ας ντρεπόμαστε να το παραδεχτούμε;

Όμως ο μεγάλος επιστήμονας και συγγραφέας δεν σταματά εδώ. Συνδυάζοντας συγκινητικές ιστορίες και αφηγήσεις ασθενών, αποκαλυπτικές εξομολογήσεις προσωπικών εμπειριών, εντυπωσιακά επιστημονικά δεδομένα και συναρπαστικές αναφορές στη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και τη μουσική πάει πολλά βήματα παραπέρα: Ως πραγματικός δημιουργός διατυπώνει συμπεράσματα και προβληματισμούς ανατρεπτικά, σχεδόν αιρετικά, σχετικά με την ουσία της τέχνης, της θρησκείας αλλά και της ίδιας της πραγματικότητας και της σχέσης μας μαζί της.

Ωστόσο, σε αυτό το τόσο εντυπωσιακό βιβλίο υπάρχει και κάτι που δεν είναι ψευδαίσθηση, που είναι 100% πραγματικό, απτό, σε κάθε σελίδα, σε κάθε παράγραφο. Η συμπόνια του Sacks για κάθε ατέλεια του ανθρώπου, οργανική ή ψυχολογική, μόνιμη ή παροδική. Και η ανυπέρβλητη πίστη του στο μεγαλείο του δώρου της ζωής, ειδικά όταν ο ζωντανός οργανισμός αντιμετωπίζει τους περιορισμούς της ύπαρξης – όπως είναι και οι ψευδαισθήσεις.