Ο γάτος ντι Μπαλάντσα

Ο Nino Savarese (Έννα 1882 - Ρώμη 1945) υπήρξε μέλος της "La Ronda", μιας ομάδας διανοουμένων που δρούσε στην Ιταλία τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα και εξέφραζε τη στροφή προς την παράδοση, αλλά με ένα πνεύμα κριτικό και νεοτεριστικό που απέβλεπε στη δημιουργική αξιοποίηση των παλαιότερων λογοτεχνικών επιτευγμάτων και κυρίως ολόκληρου του γλωσσικού πλούτου.

Ο Savarese αναδείχθηκε αριστοτέχνης της αφήγησης με τις νουβέλες και τα μυθιστορήματά του. Στις μέρες μας μερικοί από τους εκλεκτικότερους Ιταλούς ανακαλύπτουν τον μισοξεχασμένο Σικελό συγγραφέα και διαβάζουν με ιδιαίτερη απόλαυση τα βιβλία του.
Ήρωας του παρόντος βιβλίου ένας γάτος που η μοίρα τον καταδίκασε να είναι άνθρωπος ή ένας πρίγκιπας που μέρα με τη μέρα απογατώνεται: ευτυχισμένο εύρημα των πιο καλών στιγμών του Savarese. Γιατί σε καμιά περίπτωση ο κόσμος δεν φαντάζει τόσο ελκυστικός, τόσο απέραντος και τόσο τρομαχτικός, όσο αν τον δεις με τη ματιά ενός γάτου. Και οι άνθρωποι ποτέ δεν φαντάζουν τόσο ανίσχυροι και τόσο εντυπωσιακά γελοίοι παρόσο όταν έρχονται αντιμέτωποι με την ορμή της άκρας αθωότητας του ζώου.

Σε πρώτη ανάγνωση ο Γάτος ντι Μπαλάντσα (βιβλίο του 1925) είναι ένα παιχνίδι : μια περιπέτεια με σαγηνευτική πλοκή, αλλόκοτα επεισόδια και εκπλήξεις. Σε δεύτερη ανάγνωση είναι ένα παιχνίδι ύφους: μια σάτιρα της ίδιας της παραδοσιακής αφήγησης με αποτύπωση όλων των σχημάτων της. Σε τρίτη ανάγνωση είναι κριτική των τύπων που επικρατούν σε όλες τις κοινωνίες: στο στόχαστρο η φτηνή φιλοσοφία, οι καθιερωμένοι κώδικες συμπεριφοράς, η ευτελής κερδοσκοπία, η επίφαση της επιστημοσύνης, η κούφια μεγαληγορία, η αλαζονεία του ανθρώπου-κυρίαρχου της φύσης, η έσχατη δουλοπρέπεια απέναντι στους ισχυρούς. Και όλ' αυτά ασχολίαστα: να παίζονται μόνο με τη γλώσσα.

Αλόη Σιδέρη

Η ελληνική έκδοση, σε μετάφραση της Αλόης Σιδέρη, συνοδεύεται από εικόνες και πρωτογράμματα που σχεδίασε ο Μανώλης Χάρος, και αφιερώνεται στα γατιά του ζωγράφου, της μεταφράστριας, της γκαλερί και του εκδότη.