Λες και ήταν χθες! Μνήμες... από το παλιό Ηράκλειο

Δεν έχουν μόνο οι άνθρωποι ιστορίες, έχουν και οι πόλεις τη δική τους που καταγράφεται στα μνημεία τους, αποτυπώνεται στην μνήμη των ανθρώπων, προσδιορίζει την πορεία και την εξέλιξή τους στο χρόνο. Η ιστορία συνήθως καταγράφει ηρωικά γεγονότα και, κατά κανόνα πράξεις σπουδαίων ανδρών. Είναι απρόσωπη και απαλλαγμένη από συναισθηματισμούς. Υπάρχει όμως και η λεγόμενη "μικρή ιστορία " ο ηρωισμός των μικρών πράξεων, ο αγώνας της καθημερινής ζωής. Η πόλη μας έχει το προνόμιο να διαθέτει πλούσια ιστορία και στις δυο της εκδοχές. Έχει μακρά διαδρομή και μέσα από τις πολυποίκιλες μεταβολές της τύχης, γνώρισε στιγμές θριάμβου αλλά και ώρες δύσκολες. Περιόδους εξαιρετικής άνθησης των γραμμάτων και των τεχνών και διαδρομές σε σκοτεινές περιόδους.

Από τον προηγούμενο αιώνα ακόμα, και ιδιαίτερα στο δεύτερο μισό του, το Ηράκλειο αναπτύχθηκε με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς, παρουσιάζοντας μια ξεχωριστή πνευματική, εμπορική και οικονομική άνθηση. Άμεση συνέπειά της υπήρξε η διαμόρφωση μιας κοινωνίας με δημιουργικούς κατοίκους, αρκετοί από τους οποίους μετακινήθηκαν από την ύπαιθρο αφομοιώθηκαν όμως στο "χωνευτήρι" του "Μεγάλου Κάστρου" δημιουργώντας, σε σχετικά σύντομο χρόνο, μια νέα αστική κοινωνία.

Ο Δημήτρης Σάββας, στέλεχος της Βικελαίας βιβλιοθήκης με σημαντική συμβολή στο σοβαρό έργο που επιτελείται εκεί, με ευαισθησία και γνώση, και αντλώντας στοιχεία από ποικίλες πηγές, καταγράφει στο έργο του αυτή τη νέα πραγματικότητα με σκηνές από την καθημερινή ζωή της πόλης. Ζωντανεύει πρόσωπα που έζησαν και εργάστηκαν στην πολύβουη ατμόσφαιρά της. Αναβιώνει επεισόδια και στιγμές από μια ενδιαφέρουσα καθημερινότητα, αλλά και γραφικούς τύπους που χαρακτήριζαν το Ηράκλειο, που σιγά σιγά ίσως και χωρίς να το συνειδητοποιεί μεταλλασόταν, μέχρι ν'αποκτήσει τη σημερινή του φυσιογνωμία.

Η αξία της δουλειάς του Δημήτρη Σάββα είναι διπλή. Ιστορική και λογοτεχνική. Κομψότητα στο γράψιμο και άρτια γλώσσα, κάνουν την ανάγνωσή του ελκυστική και ευχάριστη, ενώ προσφέρουν και πολύτιμες πληροφορίες στους νεότερους Ηρακλειώτες. Παράλληλα συνιστά κι ένα δείγμα αγάπης και προσφοράς στην πόλη, που προτρέπει κι εμάς να την νοιώσουμε πιο "δικιά" μας και να την λειτουργούμε έτσι, ώστε να τη διατηρούμε πάντα ζωντανή, ελκυστική, όμορφη σαν "χθες".

Γιάννης Κουράκης, από τον Πρόλογο