Φαντάσματα του πολέμου

Η Έρεγκαρντ Σραμ ήταν η πρώτη Γερμανίδα, η οποία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο επισκέφθηκε τον Ιούνιο του 1952 τα Καλάβρυτα, για να μάθει τι είχε συμβεί εκεί κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Αυτή η συγκλονιστική εμπειρία την ώθησε να ψάξει για δυνατότητες έμπρακτης βοήθειας στις χήρες των Καλαβρύτων. Με την υποστήριξη του Γερμανικού Συνδέσμου Γυναικών και της Carl Duisberg-Gesellschaft –της Εταιρείας για την Προώθηση της Νέας Γενιάς– κατόρθωσε να στείλει στη Γερμανία 70 παιδιά από τα Καλάβρυτα και τα γύρω χωριά, ώστε να λάβουν μέρος σε ένα πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης που τους έδινε δυνατότητα εργασίας στη Γερμανία. Έτσι, λίγα χρόνια αργότερα, αφού είχαν καταφέρει να εργαστούν με επιτυχία σε διάφορες γερμανικές εταιρείες, επέστρεψαν στην Ελλάδα όντας σε θέση πια να στηρίξουν τις χήρες-μητέρες τους. Η Σραμ όμως δεν σταμάτησε εκεί. Συγκλονισμένη από όσα έβλεπε και σε άλλους μαρτυρικούς τόπους που επισκέφτηκε –στην Κρήτη, την Ήπειρο και τη Βόρεια Μακεδονία–, προσπάθησε να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερα κονδύλια από γερμανικές πηγές χρηματοδότησης, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για να φτιαχτούν συστήματα ύδρευσης και άρδευσης, αγροτικές μονάδες παραγωγής, κτίρια, να αγοραστούν ασθενοφόρα, οικοδομικά υλικά, κ.λπ. Καθώς όλα τα παραπάνω γίνονταν σε μια περίοδο κατά την οποία οι επίσημες γερμανικές αρχές δεν είχαν ακόμη ξεκινήσει τη συζήτηση περί της συνολικής γερμανικής ευθύνης για τις σφαγές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ενέργειές της αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Οι εκθέσεις της, η αλληλογραφία της και άλλα έγγραφα του προσωπικού της αρχείου μαρτυρούν όχι μόνο τις άοκνες προσπάθειές της για βοήθεια στα θύματα των γερμανικών σφαγών, αλλά και τον τρόπο θέασης της κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης σε Γερμανία και Ελλάδα κατά τη δεκαετία του ’50.