0
Your Καλαθι
Μεσάνυχτα στον αιώνα
Έκπτωση
30%
30%
Περιγραφή
Η συναρπαστική ζωή του Victor Serge συχνά μας εμποδίζει να δούμε πόσο χαρισματικός συγγραφέας ήταν. Όπως γράφει και ο Guy Patrick Cunningham στο L.A. Review of Books, «για να πούμε την αλήθεια, ο Serge έζησε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ζωές που θα μπορούσε να ζήσει ένας άνθρωπος των γραμμάτων του εικοστού αιώνα: άπατρις, με συμμετοχή σε κάθε ριζοσπαστικό κίνημα της εποχής του, από τους αναρχικούς έως τους Μπολσεβίκους, συμμετείχε στον αγώνα εναντίον του Φράνκο στην Ισπανία, αγωνίστηκε εναντίον του Χίτλερ τόσο στη Γερμανία όσο και αργότερα στην κατεχόμενη Γαλλία (όπου συμμετείχε ενεργά στη Γαλλική Αντίσταση) και κυρίως υπήρξε από τους πρώτους επικριτές του Στάλιν και του εκφυλισμού της επανάστασης στην ΕΣΣΔ. Η Σούζαν Σόνταγκ τον θεωρούσε ήρωα και πολλοί άλλοι συμφωνούν μαζί της… Κάνοντας σήμερα έναν απολογισμό του έργου του μπορούμε να ισχυριστούμε ότι κανένας ίσως πολιτικός συγγραφέας δεν συνδυάζει καλύτερα το σεβασμό στην ιστορία με ένα τόσο ζωντανό χειρισμό της αφηγηματικής τέχνης».
Ο Victor Serge (1890-1947), το πραγματικό όνομα του οποίου ήταν Victor Lvovich Kibalchich, γεννήθηκε από Ρώσους γονείς διανοούμενους, αντι-τσαρικούς πολιτικούς εξόριστους, που «έτυχε» να ζουν στις Βρυξέλλες. Φλογερός αναρχικός επαναστάτης και ακτιβιστής, ο νεαρός Βικτόρ καταδικάστηκε σε φυλάκιση πέντε ετών σε γαλλικό σωφρονιστήριο το 1912, αφού κατηγορήθηκε –άδικα– για συμμετοχή στη διαβόητη αναρχική ομάδα που έμεινε στην ιστορία ως «εγκληματική συμμορία του Μπονό». Απελάθηκε στην Ισπανία το 1917, όπου συμμετείχε σε μια αναρχοσυνδικαλιστική εξέγερση, πριν φύγει για να πάρει μέρος στην Οκτωβριανή Επανάσταση. Αφού κρατήθηκε για περισσότερο από ένα χρόνο σε γαλλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, ο Σερζ έφτασε στην Αγία Πετρούπολη στις αρχές του 1919 και προσχώρησε στους Μπολσεβίκους, υπηρετώντας στις υπηρεσίες Τύπου της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Σφοδρός επικριτής του Στάλιν και των μεθόδων του, εκδιώχθηκε από το Κόμμα, συνελήφθη και φυλακίστηκε για λίγο το 1928. Στερημένος από πολιτικά δικαιώματα, ο Serge ολοκλήρωσε τρία μυθιστορήματα (Άνδρες στη Φυλακή, Γέννηση της Δύναμής μας, και Κατακτημένη Πόλη) και ένα ιστορικό δοκίμιο (Έτος Ένα της Ρωσικής Επανάστασης), που εκδόθηκαν όλα στο Παρίσι. Συνελήφθη και πάλι στη Ρωσία και εξορίστηκε στην Κεντρική Ασία το 1933. Του επετράπη τελικά να φύγει από την ΕΣΣΔ το 1936 μετά από διεθνείς πιέσεις και διαμαρτυρίες διακεκριμένων συγγραφέων, όπως οι Andre Gide, Georges Duhamel, Magdeleine Paz, Romain Rolland. Παρότι του κατασχέθηκαν οι σημειώσεις, εμπνεόμενος από τις εμπειρίες του, ο Serge δημοσίευσε ένα χείμαρρο παθιασμένων κειμένων για τις διώξεις του Στάλιν στη Μόσχα και για τον σκοτεινό του ρόλο στον Ισπανικό Εμφύλιο, οι οποίες, σε μεγάλο βαθμό, αγνοήθηκαν εκείνα τα χρόνια. Χωρίς υπηκοότητα, πάμφτωχος, κυνηγημένος από πράκτορες του Στάλιν, ο Σερζ έζησε εξόριστος διαδοχικά στις Βρυξέλλες, στο Παρίσι, στη Γαλλία του Βισύ και στην Πόλη του Μεξικού, όπου πέθανε το 1947.
Διαβάζοντας αυτό το μυθιστόρημα, που πρωτοεκδόθηκε το 1939, μας έρχονται στο νου Οι αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ντοστογέφσκι και Η Νήσος Σαχαλίνη του Τσέχοφ. Παρ’ όλα αυτά, τα πράγματα είχαν αλλάξει πολύ από τότε που η τσαρική Ρωσία έγινε ΕΣΣΔ και ο Στάλιν εδραιώθηκε στην εξουσία ως νέος τσάρος. Ο Victor Serge, πριν ακόμα από τον Koestler και Το μηδέν και το άπειρο, περιγράφει με τον πιο παραστατικό τρόπο την καταστολή και τα βασανιστήρια, σωματικά και κυρίως ψυχολογικά, που επιβάλλονταν από το καθεστώς στους αντιφρονούντες. Περιγράφει ακόμα, με χιούμορ και σαρκασμό πολλές φορές, το μηχανισμό της γραφειοκρατίας και τον απόλυτο παραλογισμό του, που οδηγούσε σε αδιέξοδο τα φιλόδοξα πολυετή πλάνα, το ένα μετά το άλλο.
Το στοιχείο όμως που κάνει τα Μεσάνυχτα του αιώνα τόσο συναρπαστικό, πέρα από την τόσο εύστοχη και προφητική πολιτική ανάλυση, είναι το γεγονός ότι γράφοντας για μια ομάδα εκτοπισμένων, μελών της Αριστεράς Αντιπολίτευσης της ΕΣΣΔ, σε μια απομακρυσμένη πόλη της Κεντρικής Ασίας, αντί να επικεντρωθεί σε έναν ήρωα, ο Serge εστιάζει σε μια μικρή ομάδα πολιτικών εξόριστων, ενώ παράλληλα σκιαγραφεί τη σοβιετική κοινωνία πριν τον πόλεμο, στο σύνολό της.
Στα απομνημονεύματά του, ο Serge εξηγεί την αδιαφορία του για μεμονωμένους ήρωες. «Δεν ζούμε ποτέ μόνο με τις δικές μας προσπάθειες, δεν ζούμε ποτέ μόνο για τους εαυτούς μας. Η πιο προσωπική μας σκέψη συνδέεται με χίλιους δεσμούς μ' εκείνην του κόσμου που μας περιβάλλει». Όλα τα μυθιστορήματά του αντικατοπτρίζουν αυτήν την πεποίθηση: εστιάζουν σε ομάδες αντί για άτομα και οι πολιτικές ιδέες που εκφράζονται από αυτές προκύπτουν μέσα από συζητήσεις και αντιπαραθέσεις μεταξύ χαρακτήρων, παρά μέσω μιας αφήγησης ή ενός εσωτερικού μονόλογου. Μ’ αυτόν τον τρόπο η μορφή του έργου ενισχύει τα ιδανικά των χαρακτήρων του Serge και είναι απόλυτα συνεπής με την ιδεολογία του συγγραφέα.
Ο Victor Serge (1890-1947), το πραγματικό όνομα του οποίου ήταν Victor Lvovich Kibalchich, γεννήθηκε από Ρώσους γονείς διανοούμενους, αντι-τσαρικούς πολιτικούς εξόριστους, που «έτυχε» να ζουν στις Βρυξέλλες. Φλογερός αναρχικός επαναστάτης και ακτιβιστής, ο νεαρός Βικτόρ καταδικάστηκε σε φυλάκιση πέντε ετών σε γαλλικό σωφρονιστήριο το 1912, αφού κατηγορήθηκε –άδικα– για συμμετοχή στη διαβόητη αναρχική ομάδα που έμεινε στην ιστορία ως «εγκληματική συμμορία του Μπονό». Απελάθηκε στην Ισπανία το 1917, όπου συμμετείχε σε μια αναρχοσυνδικαλιστική εξέγερση, πριν φύγει για να πάρει μέρος στην Οκτωβριανή Επανάσταση. Αφού κρατήθηκε για περισσότερο από ένα χρόνο σε γαλλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, ο Σερζ έφτασε στην Αγία Πετρούπολη στις αρχές του 1919 και προσχώρησε στους Μπολσεβίκους, υπηρετώντας στις υπηρεσίες Τύπου της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Σφοδρός επικριτής του Στάλιν και των μεθόδων του, εκδιώχθηκε από το Κόμμα, συνελήφθη και φυλακίστηκε για λίγο το 1928. Στερημένος από πολιτικά δικαιώματα, ο Serge ολοκλήρωσε τρία μυθιστορήματα (Άνδρες στη Φυλακή, Γέννηση της Δύναμής μας, και Κατακτημένη Πόλη) και ένα ιστορικό δοκίμιο (Έτος Ένα της Ρωσικής Επανάστασης), που εκδόθηκαν όλα στο Παρίσι. Συνελήφθη και πάλι στη Ρωσία και εξορίστηκε στην Κεντρική Ασία το 1933. Του επετράπη τελικά να φύγει από την ΕΣΣΔ το 1936 μετά από διεθνείς πιέσεις και διαμαρτυρίες διακεκριμένων συγγραφέων, όπως οι Andre Gide, Georges Duhamel, Magdeleine Paz, Romain Rolland. Παρότι του κατασχέθηκαν οι σημειώσεις, εμπνεόμενος από τις εμπειρίες του, ο Serge δημοσίευσε ένα χείμαρρο παθιασμένων κειμένων για τις διώξεις του Στάλιν στη Μόσχα και για τον σκοτεινό του ρόλο στον Ισπανικό Εμφύλιο, οι οποίες, σε μεγάλο βαθμό, αγνοήθηκαν εκείνα τα χρόνια. Χωρίς υπηκοότητα, πάμφτωχος, κυνηγημένος από πράκτορες του Στάλιν, ο Σερζ έζησε εξόριστος διαδοχικά στις Βρυξέλλες, στο Παρίσι, στη Γαλλία του Βισύ και στην Πόλη του Μεξικού, όπου πέθανε το 1947.
Διαβάζοντας αυτό το μυθιστόρημα, που πρωτοεκδόθηκε το 1939, μας έρχονται στο νου Οι αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ντοστογέφσκι και Η Νήσος Σαχαλίνη του Τσέχοφ. Παρ’ όλα αυτά, τα πράγματα είχαν αλλάξει πολύ από τότε που η τσαρική Ρωσία έγινε ΕΣΣΔ και ο Στάλιν εδραιώθηκε στην εξουσία ως νέος τσάρος. Ο Victor Serge, πριν ακόμα από τον Koestler και Το μηδέν και το άπειρο, περιγράφει με τον πιο παραστατικό τρόπο την καταστολή και τα βασανιστήρια, σωματικά και κυρίως ψυχολογικά, που επιβάλλονταν από το καθεστώς στους αντιφρονούντες. Περιγράφει ακόμα, με χιούμορ και σαρκασμό πολλές φορές, το μηχανισμό της γραφειοκρατίας και τον απόλυτο παραλογισμό του, που οδηγούσε σε αδιέξοδο τα φιλόδοξα πολυετή πλάνα, το ένα μετά το άλλο.
Το στοιχείο όμως που κάνει τα Μεσάνυχτα του αιώνα τόσο συναρπαστικό, πέρα από την τόσο εύστοχη και προφητική πολιτική ανάλυση, είναι το γεγονός ότι γράφοντας για μια ομάδα εκτοπισμένων, μελών της Αριστεράς Αντιπολίτευσης της ΕΣΣΔ, σε μια απομακρυσμένη πόλη της Κεντρικής Ασίας, αντί να επικεντρωθεί σε έναν ήρωα, ο Serge εστιάζει σε μια μικρή ομάδα πολιτικών εξόριστων, ενώ παράλληλα σκιαγραφεί τη σοβιετική κοινωνία πριν τον πόλεμο, στο σύνολό της.
Στα απομνημονεύματά του, ο Serge εξηγεί την αδιαφορία του για μεμονωμένους ήρωες. «Δεν ζούμε ποτέ μόνο με τις δικές μας προσπάθειες, δεν ζούμε ποτέ μόνο για τους εαυτούς μας. Η πιο προσωπική μας σκέψη συνδέεται με χίλιους δεσμούς μ' εκείνην του κόσμου που μας περιβάλλει». Όλα τα μυθιστορήματά του αντικατοπτρίζουν αυτήν την πεποίθηση: εστιάζουν σε ομάδες αντί για άτομα και οι πολιτικές ιδέες που εκφράζονται από αυτές προκύπτουν μέσα από συζητήσεις και αντιπαραθέσεις μεταξύ χαρακτήρων, παρά μέσω μιας αφήγησης ή ενός εσωτερικού μονόλογου. Μ’ αυτόν τον τρόπο η μορφή του έργου ενισχύει τα ιδανικά των χαρακτήρων του Serge και είναι απόλυτα συνεπής με την ιδεολογία του συγγραφέα.
Κριτικές
Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις
