Ο Wittgenstein και το σημείο καμπής στη φιλοσοφία των μαθηματικών

Το βιβλίο αυτό, παρ’ όλα τα χρόνια που πέρασαν από την εποχή της συγγραφής του και τη μάλλον ψυχρή υποδοχή του από την κοινότητα των φιλοσόφων/μαθηματικών και, επιπλέον, παρά τις επιθέσεις που εν τω μεταξύ υπέστη η λεγόμενη "ορθόδοξη" ερμηνεία τού ίδιου του Wittgenstein -στον καμβά της οποίας ο Shanker εξυφαίνει την επιχειρηματολογία του- διατηρεί αμείωτη την αξία του. Κυρίως επειδή είναι ένα τολμηρό σύγγραμμα: αφ’ ενός, δεν διστάζει να καταπιαστεί με ένα τεράστιο πλέγμα προβλημάτων της φιλοσοφίας των μαθηματικών τα οποία άπτονται μεν των βιτγκενσταϊνικών απόψεων για τη θεμελίωση, ποτέ όμως δεν εθίγησαν από τον Wittgenstein (όπως, λ.χ., η θεωρία των γραφημάτων και οι πιθανολογικές "λύσεις" που προσφέρουν οι σημερινοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές). Αφ’ ετέρου, δίνει για πρώτη φορά ιδιαίτερη έμφαση στα κείμενα της μέσης περιόδου (Φιλοσοφικές παρατηρήσεις και Φιλοσοφική γραμματική) που δημοσιεύθηκαν μετά τις Παρατηρήσεις για τη θεμελίωση των μαθηματικών (ΠΘΜ) και τα οποία, ως γνωστόν, περιέχουν εκτενείς και εις βάθος αναλύσεις θεμάτων που στις ΠΘΜ θεωρούνται δεδομένες, οδηγώντας έτσι τους κριτικούς σε λανθασμένες εκτιμήσεις των ρηξικέλευθων ιδεών του βιενέζου φιλοσόφου για τη φιλοσοφία των μαθηματικών και στην αμαύρωση της εικόνας του ως φιλοσόφου των μαθηματικών.

Το βιβλίο του Shanker είναι, ομολογουμένως, ένα δύσκολο βιβλίο. Ωστόσο, είναι απαραίτητο για την κατανόηση των ΠΘΜ, μια και κανένα άλλο σύγγραμμα δεν κυκλοφόρησε έκτοτε με τέτοια θεματολογική πληρότητα και με τον ίδιο στόχο: να διασαφήσει τις ιδέες του Wittgenstein και όχι να τις αντιπαρέλθει ως αποκυήματα ενός μεγάλου, κατά τα άλλα, φιλοσόφου, αλλά ανεπαρκούς φιλοσόφου των μαθηματικών.