Τα εθνικά φιλανθρωπικά καταστήματα στην Κωνσταντινούπολη

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια απόπειρα αυτοτελούς ανάλυσης του σπουδαίου ρόλου που διαδραμάτισαν τα πρωτοποριακά νοσηλευτικά ιδρύματα των Ελλήνων, τα επονομαζόμενα "Balikli Rum Hastanesi", στα δύσκολα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.





Μια ζωή δυόμισι εκατονταετιών αριθμούν τα νοσοκομεία του ελληνικού έθνους στην Κωνσταντινούπολη. Στις σελίδες αυτού του λευκωματικού τόμου ιστορούνται τα χρονικά τεσσάρων νοσοκομείων που ίδρυσε η Ελληνική Εθνότητα το 18ο αιώνα και περιγράφεται, όπως διαβάζουμε, η ανεξάρτητη διαδρομή του καθενός, μέχρι τη συσσωμάτωσή τους σε Κοινό Ταμείο και υπό τη μέριμνα μίας και μόνης Εφορίας, κατά τα τέλη της ίδιας εκατονταετίας. Ο αιώνας που θ' ακολουθήσει δημιουργεί νέες ανάγκες, οι οποίες επιβάλλουν τη συστέγαση των νοσηλευτικών ιδρυμάτων σε ένα ενιαίο κτιριακό συγκρότημα, που ανεγείρεται ειδικά για το σκοπό αυτό. Θα αναδειχθούν μεταξύ των καλύτερων νοσοκομείων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όταν ο νέος εικοστός αιώνας θα ανατείλει, ο ήλιος θα πέσει χρυσός επί των νοσοκομείων, προτού αποτόμως σκιαχτεί υπό των συννέφων που έφεραν το κίνημα των Νεότουρκων και οι Βαλκανικοί Πόλεμοι οδυνηρώς. Νέες πληγές όμως χαράζονται στο σώμα της ομογένειας, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, με αποκορύφωμα τις χωρίς επούλωση που επέφεραν οι δοκιμασίες της περιόδου 1955-1964. Είχε προηγηθεί η ελαχίστη αιθρία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις της οκταετίας 1947-1955. Ένα μεγάλο μέρος του πονήματος καλύπτεται από το ανέκδοτο, γραμμένο σε καθαρεύουσα, σύγγραμμα (το περισωθέν) της «Ιστορίας των Νοσοκομείων Βαλουκλή», που συνεγγράφη από τους Μενέλαο Κωνσταντινίδη, Αθανάσιο Τσαούση, Αντώνιο Μαλτέτσκο και Ιωάννη Μποσίνη.

Τα Σεπτεμβριανά γεγονότα ανέστειλαν την ολοκλήρωση της εργασίας και προκάλεσαν την καταστροφή του τυπογραφείου στο οποίο είχεν ανατεθεί η έκδοση. Σώθηκαν τα δεκαεξασέλιδα που καλύπτουν την ιστορία των νοσοκομείων από το 1753 μέχρι το 1899. Το κείμενο παρατίθεται αυτούσιο με τα αναγκαία σχόλια και εισαγωγικά σημειώματα και όπου δει την προσθήκη κεφαλαίων προς επικουρία κατανόησεως. Ο εικοστός αιώνας αποτελεί αποκλειστικώς αποτέλεσμα φιλοπονίας και αγάπης του Κωνσταντινουπολίτη ιατρού Φωκίωνος Σιδηροπούλου. Ο πρόλογος ανήκει στον Ακύλα Μήλλα.



Β. Κ. Κ.

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 07/12/2001