Ιερουσαλήμ ανέκδοτο ημερολόγιο (Απρίλιος - Μάιος 1921)

Με την έκδοση του Ημερολογίου που κράτησε ο Σικελιανός κατά το ταξίδι του στους Αγίους Τόπους, προστίθεται στο έργο του ποιητή ένα άγνωστο ώς τώρα κείμενο, ομόλογο με το εκδεδομένο ημερολόγιο από προηγούμενο ανάλογο ταξίδι του -μαζί με τον Καζαντζάκη- στον Άγιον Όρος.
Το περιεχόμενο του παρόντος Ημερολογίου φωτίζει μιαν άγνωστη ώς τώρα πτυχή της ζωής του ποιητή, σημαντική όμως, όπως σημαντικό είναι για κάθε χριστιανό το προσκύνημα στα Ιεροσόλυμα. Το περιεχόμενο αυτό αποκτά πρόσθετο και ειδικότερο ενδιαφέρον από η στιγμή που ειναι κατάθεση όχι ενός απλού ή περιστασιακού επισκέτπη, αλλά ενός ανθρώπου με φύση βαθιά θρησκευτική και ενός δημιουργού με έντοντες μεγαφυσικές και γενικότερα φιλοσοφικές ανησυχίες.







Τον Απρίλιο και το Μάιο του 1921, κι ενόσω η διαμάχη βασιλικών και βενιζελικών βρίσκεται στο αποκορύφωμά της, ο Αγγελος Σικελιανός περιοδεύει στην Ιερουσαλήμ: Ο τόπος είναι ιδανικός για τα μάτια του και την καρδιά του (βλέπει στην πόλη, όπως και στους Δελφούς, τον ομφαλό της Γης) και σπεύδει να κρατήσει ημερολόγιο του ταξιδιού του: Ενα ημερολόγιο χωρίς την έξαρση, ίσως, και τη φλόγα του ποιητικού του λόγου, με σύντομες, κοφτές φράσεις και πολλές επιγραμματικές διατυπώσεις, αλλά, οπωσδήποτε, και με αρκετές υπερβατικές λάμψεις, που μας θυμίζουν αμέσως ποιος είναι εκείνος ο οποίος καταγράφει τις τόσο ξεχωριστές στιγμές του ταξιδιού του. Η επιμελήτρια Ρίτσα Φράγκου-Κικίλια παρουσιάζει το αυτόγραφο του ημερολογίου με τη δική του ορθογραφία και στίξη, καθώς και με ελάχιστες δικές της επεμβάσεις, συνοδεύοντας την έκδοσή της με μιαν εκτενή και ιδιαιτέρως προσεκτικά γραμμένη μελέτη για το έργο του Σικελιανού και τις βασικές γλωσσικές, αισθητικές και ιδεολογικές του συνιστώσες. Οταν περνά στο σχολιασμό των ημερολογιακών εγγραφών, παρακολουθούμε μαζί της την πορεία και τους σταθμούς του ποιητή σε όλες τις λεπτομέρειές τους: Από την κοιλάδα του Ιωσαφάτ, τον τάφο της Παναγίας στη Γεθσημανή, το Πραιτώριον Λιθόστρωτον Γαγαθά, το εργοστάσιο των τούρκικων faiences, τους καθολικούς ναούς, τη Μονή του Σταυρού και τη Βηθλεέμ ώς την τελετή του Νιπτήρα, την Κυριακή του Πάσχα και τη βάφτιση του περιηγητή στον Ιορδάνη. Μια συναρπαστική, ούτως ή άλλως, διαδρομή, που την κάνει ακόμη υποβλητικότερη και, βεβαίως, αρκούντως μυστηριακή, η πνευματική προσωπικότητα του Σικελιανού. Οπως χαρακτηριστικά σημειώνει η Ρίτσα Φράγκου - Κικίλια: Το περιεχόμενο του παρόντος Ημερολογίου φωτίζει μίαν άγνωστη ώς τώρα πτυχή της ζωής του ποιητή, σημαντική όμως, όπως σημαντικό είναι για κάθε χριστιανό το προσκύνημα στα Ιεροσόλυμα. Το περιεχόμενο αυτό αποκτά πρόσθετο και ειδικότερο ενδιαφέρον από τη στιγμή που είναι κατάθεση όχι ενός απλού ή περιστασιακού επισκέπτη, αλλά ενός ανθρώπου με φύση βαθιά θρησκευτική και ενός δημιουργού με έντονες μεταφυσικές και γενικότερα φιλοσοφικές ανησυχίες. Κλείνοντας, θέλω να επισημάνω τις πολύ εύστοχες παρατηρήσεις της επιμελήτριας ως προς τη σχέση που δημιουργείται υπογείως μεταξύ του Ημερολογίου και του υπολοίπου έργου του Σικελιανού: Παρατηρήσεις που κάθε άλλο παρά διυλίζουν τον κώνωπα και μας κάνουν να κατανοήσουμε καλύτερα τον ποιητή με το σε κάθε περίπτωση κριτικό και διαφωτιστικό πνεύμα τους.



ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 01/02/2002