Η ιστορία ως θέαμα και ως όργανο πολιτικού προσανατολισμού

Ο Ηρόδοτος οργανώνει την ιστορία του ως ένα μεγαλειώδες θέαμα, και γι' αυτό εστιάζει στα μεγάλα και θαυμαστά έργα, τα οποία προκαλούν τη συμμετοχή των ακροατών, κεντρίζοντας την περιέργεια, το δέος και τον θαυμασμό τους. Αντίθετα, ο Θουκυδίδης, θεωρώντας ότι η ανθρώπινη φύση εκβιάζει στο διηνεκές την αναπαραγωγή όμοιων ή παραπλήσιων γεγονότων, προσδοκά ότι η έρευνά του θα μπορούσε να επιτρέψει στην πολιτική συμπεριφορά να προσανατολιστεί στον χώρο και στον χρόνο, συλλαμβάνοντας έτσι την ιστορία ως ένα διαρκές αγαθό ή όργανο. Η έκθεση των μεγάλων και των θαυμαστών έργων από τη μια, και η ακρίβεια, η σαφήνεια, η ωφελιμότητα, το κτήμα ες αιεί και η ανθρώπινη φύση από την άλλη.

Το ανά χείρας κείμενο καταπιάνεται με τις ρυθμιστικές έννοιες, που οργανώνουν τις δύο εξιστορήσεις, στρέφοντάς τες προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Διερωτάται επίσης για την επίδραση που άσκησε, πάνω στο ερευνητικό πρόγραμμα του Θουκυδίδη, η έκβαση του πελοποννησιακού πολέμου. Κι ακόμα, περιπλανάται στο πλήθος των ερωτημάτων που εγείρονται από τα παραπάνω, εστιάζοντας όχι στις όποιες απαντήσεις ή στις όποιες απόψεις, αλλά στα ερωτήματα καθεαυτά και στους λόγους για τους οποίους παραμένουν, τώρα όπως και τότε, αναπάντητα.