Φυγή προς τα εμπρός

Η «Φυγή προς τα εμπρός» είναι ένα αντιπολεμικό μυθιστόρημα που αφορά την αγριότητα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στην πρώτη γραμμή, στα οχυρά της Μακεδονίας. Δεν πρόκειται για ρεπορτάζ των γεγονότων ή αφήγηση των δυστυχιών του πολέμου, αλλά για ένα γκροτέσκο αφήγημα όπου το βάρος συχνά μετατοπίζεται από το μήνυμα στη γραφή μέσα από επιδέξιους χειρισμούς ειρωνικών και σατιρικών τεχνικών ?με κυρίαρχη την τεχνική του παράδοξου? αποκαλύπτεται ο παραλογισμός του πολέμου. Ο Σκαρίμπας έζησε το ζοφερό κλίμα του πολέμου αφού και ο ίδιος υπηρέτησε επί έξι χρόνια στο σύνταγμα Ευζώνων με το βαθμό του λοχία. Έτσι μετουσιώνει το βίωμα σε λόγο, έχοντας επίγνωση πόσο ανεπαρκής αποδεικνύεται ο λόγος όταν η εμπειρία τον υπερβαίνει. Με το κατακτημένο από τον ίδιο και γνωστό στους αναγνώστες ύφος του ο συγγραφέας δείχνει πόσο στενή σχέση έχει το τραγικό με το κωμικό, όταν η εμπειρία αφήνεται πίσω και μένει ως μόνο απόσταγμά της η αναπαράστασή της μέσω της γραφής.
Το έργο πήρε το πρώτο Κρατικό Βραβείο λογοτεχνίας το 1977 και έχει περίπλοκη συγγραφική και εκδοτική ιστορία καθώς δημιουργήθηκε τμηματικά και καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της προσωπικής πορείας του συγγραφέα (από το 1932 ως το 1975). Σήμερα, 64 χρόνια μετά τη γραφή και δημοσίευσή του πρώτου κεφαλαίου μπορεί να πει κανείς πως η «Φυγή προς τα εμπρός» αποτελεί μια από τις πιο αξιόλογες στιγμές της αντιπολεμικής λογοτεχνίας.