Η ενεργητική νομιμοποίηση ως προϋπόθεση του παραδεκτού στην αίτηση ακύρωσης

Η ακυρωτική δίκη συνιστά πάγια ένα από τα αγαπημένα πεδία μελέτης των θεωρητικών της διοικητικής δικονομίας, το δε έννομο συμφέρον ίσως την πιο κλασική και πολυαναλυμένη προϋπόθεση του παραδεκτού της. Δε συμβαίνει, ωστόσο, το ίδιο με μια άλλη, εξίσου σημαντική σύμφωνα με τα διδάγματα της εν γένει δικονομικής επιστήμης, διαδικαστική προϋπόθεση: αυτή της ενεργητικής νομιμοποίησης. Κι όμως, βάσει της δικονομικής θεωρίας –η οποία ως προς τους βασικούς της πυλώνες είναι κοινή σε όλους τους κλάδους του δικαίου-, αλλά και της λογικής πορείας της σκέψης, η ενεργητική νομιμοποίηση αποτελεί αναπόσπαστο μέρος κάθε δίκης που αναγνωρίζει την ύπαρξη διαδίκων και μάλιστα συνιστά στάδιο ελέγχου του διοικητικού δικαστή προγενέστερο σε σχέση με το έννομο συμφέρον. Παρά, λοιπόν, την προαναφερόμενη σημασία της ενεργητικής νομιμοποίησης, η θεωρία του διοικητικού δικαίου (και δη της ακυρωτικής δίκης) στέκεται μάλλον αμήχανη μπροστά στην ύπαρξή της, κι ενώ το ερώτημα της διάκρισής της από το έννομο συμφέρον έχει διατυπωθεί, έστω διστακτικά, αρκετές φορές, πάντα προσπερνάται βιαστικά, χωρίς οποιαδήποτε προσπάθεια απάντησής του.

Με δεδομένη την ανωτέρω έλλειψη ανάλυσης της ενεργητικής νομιμοποίησης ως μιας ακόμη προϋπόθεσης του παραδεκτού της αίτησης ακύρωσης, το παρόν βιβλίο επιχειρεί να καλύψει αυτό το κενό και να την (επανα)φέρει στο προσκήνιο. Άξονα της μελέτης συνιστά το άρθρο 47 παρ. 1 π.δ. 18/1989 και βάσει αυτού γίνεται προσπάθεια τόσο να καθορισθεί πρωτογενώς το περιεχόμενό της, όσο και να οριοθετηθεί αυτή με σαφήνεια από τον κύριο «ανταγωνιστή» της: το έννομο συμφέρον. Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας επικεντρώνεται σε ζητήματα ουσιαστικού δικαίου (δηλαδή στον προσδιορισμό της έννοιάς της και στην αναζήτηση των διαφορετικών κατηγοριών της), ενώ στο τέλος θίγονται και θέματα που σχετίζονται με τη δικονομική αντιμετώπισή της. Παράλληλα, όπως είναι λογικό, μέσα από την ανάλυση τέτοιων θεμελιωδών δικονομικών θεσμών, διατυπώνονται απόψεις και εξάγονται συμπεράσματα ως προς γενικότερα ερωτήματα της ακυρωτικής δίκης, όπως είναι η φύση της (υποκειμενική ή αντικειμενική) και ο σκοπός της.