Φυγή στο σκοτάδι

Ο Αρτούρ Σνίτσλερ (1862-1931) -που γνώρισε τόση επιτυχία όσο κανένας άλλος Αυστριακός συγγραφέας και που θεωρείται ώς σήμερα ο πιο Βιέννεζος απ' όλους τους Βιεννέζους λογοτέχνες- ολοκλήρωσε τη νουβέλα Φυγή στο σκοτάδι το 1917 αλλά δέχτηκε να τη δημοσιεύσει μόλις το 1931. Οι άλλοι τίτλοι που έδωσε κατά καιρούς στη νουβέλα του ήταν : Η νουβέλα του τρελού, Η νουβέλα της τρέλας, Η τρέλα, Ο κυνηγημένος, Το σύνορο, Τα αδέλφια.

Σε μία σημείωση του Σνίτσλερ στο ημερολόγιό του στις 29.3.1912 διαβάζουμε : "Η νουβέλα με τα δύο αδέλφια "(Η τρέλα)" βρίσκεται πιο κοντά στην καρδιά μου από οποιαδήποτε άλλη". Η στενή προσωπική σχέση που ο Σνίτσλερ είχε με το κείμενο αυτό είναι φανερή. Κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας του κειμένου και των συνεχών τροποποιήσεων, ο ποιητής ταυτίζεται όλο και πιο πολύ με τον ήρωά του, πράγμα που του δημιουργεί ένα είδος ασφυξίας : "Πότε θα μπορέσω να βγω επιτέλους απ' αυτό το τούνελ έξω στο φως!" (18.11.1913), γράφει. Και δέκα μέρες αργότερα, όταν το κείμενο έχει ολοκληρωθεί: " ήρωάς μου βρίσκεται σε οριακή κατάσταση, δίνει έναν αγώνα, από τον οποίο βγαίνει ηττημένος - έτσι όμως σώζομαι εγώ…" (28.11.1913).

Η Φυγή στο σκοτάδι είναι μια νουβέλα μοναχική και μοναδική μέσα στο τεράστιο έργο του Αυστριακού συγγραφέα. Η μοναχικότητά της συνίσταται στο ότι δεν μπορεί να ενταχθεί σε κάποια ομάδα ή να συγκριθεί με άλλα βιβλία του. Είναι μοναχική, γιατί κανένα άλλο κείμενο του Σνίτσλερ δεν δέχτηκε τόσες αλλαγές και δεν ταλαιπώρησε τόσο τον δημιουργό του όσο αυτή. Κι επίσης γιατί σπάνια συναντούμε στην παγκόσμια λογοτεχνία το φαινόμενο της απόκρυψης από τη δημοσιότητα ενός τέτοιας αξίας λογοτεχνήματος για τόσο μεγάλο διάστημα. Είναι μοναδική, γιατί είναι σπαραχτικά εξομολογητική. Πουθενά αλλού ο συγγραφέας δεν μιλάει τόσο ανοιχτά για τις κρίσεις πανικού που τον βασάνιζαν, για τη μανία καταδίωξης, την υποχονδρία, τα κόμπλεξ και για τη λατρεία που ένιωθε για τον αδελφό του - έναν άνθρωπο που αγαπούσε, μα που δεν μπόρεσε ποτέ να κατακτήσει.

Η νουβέλα δημοσιεύεται με εισαγωγή, μετάφραση και χρονολόγιο του Αλέξανδρου Ίσαρη.

"Αξιότιμε κύριε συνάδελφε - Εδώ και πολλά χρόνια έχω συνειδητοποιήσει πως οι απόψεις μας πάνω σε ορισμένα ψυχολογικά και ερωτικά προβλήματα ταυτίζονται απόλυτα. Πρόσφατα, μάλιστα, πήρα το θάρρος να επισημάνω αυτή την ταύτιση. Συχνά αναρωτήθηκα από πού κατορθώσατε να αντλήσετε αυτήν ή εκείνη τη γνώμη, που εγώ κατέκτησα ύστερα από πολύμοχθη έρευνα. Τελικά, έφτασα στο σημείο να ζηλεύω κάποιον που θαυμάζω πολύ ως συγγραφέα".
Από επιστολή του Φρόυντ στον Σνίτσλερ - Βιέννη, 8.5.1906