Η πεμπτουσία του ιψενισμού

Τα θεατρικά έργα του Χένρικ Ίψεν είναι βεβαίως πολύ γνωστά στην Ελλάδα και έχουν όλα μεταφραστεί στα ελληνικά. Η πρώτη παράσταση θεατρικού έργου του Ίψεν στην Ελλάδα παρουσιάστηκε πριν έναν αιώνα και, έκτοτε, έργα του παίζονται τακτικά. Τα τελευταία δύο χρόνια είδα τρεις διαφορετικές παραστάσεις σε αθηναϊκά θέατρα. Την ίδια περίοδο δύο έργα του παρουσιάστηκαν στην ελληνική τηλεόραση.
Χωρίς αμφιβολία, η διεισδυτική ανάλυση από τον Μπέρναρντ Σω του Ίψεν ως θεατρικού συγγραφέα δίνει στον αναγνώστη της "Η Πεμπτουσία του Ιψενισμού" τη δυνατότητα να καταλάβει πιο βαθιά τόσο τη φιλοσοφία που βρίσκεται κάτω από τα έργα του όσο και την τεχνική που υιοθέτησε για να την προβάλει. Ο Σω επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τον Ίψεν, τον οποίο χαιρέτησε ως ανανεωτή του θεάτρου.
Έχω δει πολλές ιψενικές παραστάσεις, σε διάφορα μέρη του κόσμου, και εκείνο που μου έκανε μεγάλη εντύπωση είναι το πόσο διαφορετικά οι ηθοποιοί μπορούν να παίζουν τους ρόλους τους, βρίσκοντας όμως πάντα βάση για τις ερμηνείες τους στο κείμενο του θεατρικού έργου. Μου φαίνεται ότι το μυστικό της μεγάλης επιτυχίας του Ίψεν είναι πως κάτω από την επιφάνεια μιας νορβηγικής κοινωνίας, στα τέλη του περασμένου αιώνα, μπορεί πάντα κανείς να βρει παγκόσμια ανθρώπινα προβλήματα που τον ενδιαφέρουν και σήμερα. Όταν το έργο παίζεται σωστά, οι θεατές μπορούν να ταυτισθούν μ' αυτό που παρασταίνεται στη σκηνή ανεξάρτητα από τόπο και χρόνο.
Ο Ίψεν έμαθε το μυστικό του από τους κλασικούς έλληνες θεατρικούς συγγραφείς. Για τον Ίψεν η αρχαία Ελλάδα ήταν μια από τις κύριες καλλιτεχνικές του ρίζες. Όταν ο Γιώργος Χριστογιάννης μεταφέρει τώρα την Πεμπτουσία του Ιψενισμού στους Έλληνες, τούτο είναι στην πραγματικότητα μικρή εκπλήρωση του χρέους του Ίψεν και όλων των Νορβηγών προς τους Έλληνες για τη συμβολή τους στον πολιτισμό μας.