Ο Ανδροκλής και το λιοντάρι

Ο Ανδροκλής και το λιοντάρι είναι ένα από τα πιο ιδιότυπα και για τούτο ένα από τα πιο προσωπικά, έργα του Μπέρναρντ Σω. Η ηθελημένη εδώ κι εκεί μεταφορά του θέματος -που έχει παρθεί από τον γνωστό θρύλο των πρώτων χριστιανικών αιώνων και διωγμών- σ’ ένα αρκετά σύγχρονο κλίμα, ο τυπικός δηλαδή μπερναρσωικός αναχρονισμός, ελάχιστες φορές βρίσκει τόσο, όσο εδώ, τη δικαίωσή του - μια δικαίωση που μοιάζει αβίαστη. Στην επιφάνεια, φαίνεται καθαρά ιδεολογικός ο αναβρασμός που φέρνει αντιμέτωπους τους Ρωμαίους με τους χριστιανούς στον Ανδροκλή. Η ματιά όμως του ανατόμου δεν μπορεί να ικανοποιηθεί με την επιφάνεια. Αναζητεί πίσω της άλλα ελατήρια, πιο ρεαλιστικά και πιο ανθρώπινα. Τα βρίσκει. Συμβαίνει λοιπόν τα ελατήρια αυτά να μην είναι μόνο περισσότερο ζωντανά, αλλά και περισσότερο μόνιμα: ανεξάρτητα από ιστορικές συνθήκες και δεδομένες κάθε φορά περιστάσεις, ο άνθρωπος υπακούει πάντα στις ίδιες παρορμήσεις. Κι οι παρορμήσεις αυτές εκφράζουν τον χαρακτήρα του, όπως εκφράζουν και την κυμαινόμενη ποιότητά του.

Το έργο Ο Ανδροκλής και το Λιοντάρι, που ανέβηκε για πρώτη φορά το 1913, προκάλεσε θύελλα αποδοκιμασιών αλλά και πλήθος ενθουσιαστικών εκδηλώσεων υπέρ του συγγραφέα. «Έγραψα τον Ανδροκλή» έλεγε ειρωνικά ο Σω, «για να δείξω πώς γράφεται ένα έργο για παιδιά». Μολαταύτα ήταν φανερό πως ο συγγραφέας πικράθηκε για την υποδοχή του Ανδροκλή. Έλεγε πως οι συμπατριώτες του δεν μπορούσαν ακόμη να καταλάβουν τέτοια έργα. «Θα τα καταλάβουν, όταν θα είναι πια πολύ αργά. Θα μας απασχολούν τότε άλλα έργα, που κι αυτά θα διατρέχουν τον κίνδυνο να χαρακτηριστούν ασεβή, μα που μπροστά τους ο Ανδροκλής θα μοιάζει μ’ ένα ευχάριστο κι αθώο θέαμα».