Η πράσινη πόρτα

Μπορεί στ' αλήθεια μια πόρτα να αλλάξει τη ζωή ενός ανθρώπου. Είναι δυνατόν μια απλή πόρτα να κρύβει πίσω της ανεξιχνίαστα μυστικά, εξωγήινους εισβολείς και σατανικές δυνάμεις που συνωμοτούν εναντίον ολόκληρης της ανθρωπότητας; Και γιατί τελικά μια πόρτα να στριφογυρίζει συνέχεια στο μυαλό του Ρότζερ Σμιθ, του σεφ που φτιάχνει τον νοστιμότερο αστακό καρντινάλ στην Ευρώπη, χωρίς να τον αφήνει ούτε λεπτό να ησυχάσει; Μοναχικός και εσωστρεφής, ο ήρωας της ιστορίας βασανίζεται συνεχώς από ερωτήματα όπως: «Γιατί αυτή η πράσινη πόρτα δεν έχει νούμερο; Μήπως κάποιοι θέλουν να κρύψουν κάτι; Κι αν πάλι αυτή η πόρτα κρύβει κάποιο πολύτιμο μυστικό;»
Μια ιστορία από το παγωμένο Λονδίνο για τη μοναξιά, την παράνοια και τον χαμένο έρωτα, βουτηγμένη σε πικρό χιούμορ και μους από ζαμπόν.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ



Ο αφηγητής αν μη τι άλλο μπορεί εδώ να χειριστεί ικανοποιητικά την απαιτητική και ακριβολόγο περιγραφή της προετοιμασίας, αλλά και της κατανάλωσης, περίπλοκων εδεσμάτων της διεθνούς κουζίνας χωρίς να υποπίπτει στα σφάλματα της κατάχρησης μετωνυμικών όρων, όπως συνήθως συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις. Φειδωλός και παραστατικός ταυτόχρονα ο πεζογραφικός λόγος, υποτάσσεται εύκολα στο γενικότερο κλίμα των δομικών ισορροπιών. Μεγεθύνοντας ικανοποιητικά μια πτυχή του μικρόκοσμου - μεγάκοσμου της καθημερινής τύρβης, ο Δημήτρης Σωτάκης αναδεικνύει τον περιδεή Ρότζερ Σμιθ, μάγειρα του λονδρέζικου φημισμένου εστιατορίου «Ο κήπος» σε κωμικοτραγική, κατ' εξοχήν εσωστρεφή μονάδα, που «κυλιέται στην απελπισία του προσωπικού του μύθου» (βλ. σελ. 100).

Υποστηρίζοντας με συνέπεια το αναγνωστικό ενδιαφέρον ως τις ακροτελεύτιες αποκαλυπτικές παραγράφους, ο συγγραφέας θέλει εμφανώς να ενταχθεί στους φανατικούς θιασώτες των έντονων, καλώς σχεδιασμένων ανελίξεων μιας ταχείας, σχεδόν ασθματικής πλοκής. Η φασματική πράσινη πόρτα, «η βασίλισσα του δέους, ο προσωπικός όλεθρος» (βλ. σελ. 82) του μάγειρα - ανδρείκελου είναι ασφαλώς η κωδική ονομασία του απώτερου άγχους, όλων των αναπόφευκτων δεινών, που επισωρεύει με το πέρασμα του χρόνου τόσο η θλιβερή ανία όσο και η μεγάλη αυταπάτη του μοιραίου ή μη έρωτα. Πίσω από την επτασφράγιστη πράσινη πόρτα παραμονεύει ο αδέκαστος, απροσμάχητος εχθρός του εγώ, ο εαυτός.

Κι ενώ ο φιλότιμος Ρότζερ Σμιθ, ένας ακόμη καφκικός ήρωας σε απόλυτη μορφή, παρασκευάζει τον καλύτερο αστακό καρντινάλ της Ευρώπης, ικανοποιώντας πάντα στο ακέραιο τις ορέξεις λαίμαργων, υπερτασικών και ιδιαζόντως υποψιασμένων περί την γαλλική περιπτωσιολογία του φαγητού πελατών του «Κήπου», την ίδια στιγμή ανεβαίνει το δικό του υπαρξιακό Γολγοθά, ανυπεράσπιστος και σχεδόν ξένος μέσα στην καρδιά της Γηραιάς Ηπείρου. Η αντίφαση αυτή υποκινεί όλο το πλέγμα των συγκρουσιακών συνθηκών. Το δραματικό στοιχείο εκλύεται εκεί ακριβώς που αρχίζουν να κυλούν τα πρώτα δάκρυα από τα γέλια. Κι αυτή είναι η ομολογούμενη επιτυχία της απόπειρας του Δημήτρη Σωτάκη να μιλήσει αντιστικτικά.

Αν μάλιστα ξεπεράσει μελλοντικά τους λίγους ευτυχώς υφολογικούς σκοπέλους του είδους «ήταν ο τελευταίος λίθος στο αθεμέλιο οικοδόμημά του» (βλ. σελ. 80), ή «σαν να είχε προσθέσει κάποιος εσκεμμένα πράσινες επιπλέον πινελιές για να υπενθυμίσει την απρόσκοπτη ύπαρξή της, την αυθύπαρκτη ολότητά της» (βλ. σελ. 83), τότε θα μας δώσει σαφώς αρτιότερα δείγματα κατασταλαγμένων πεζογραφικών αποτυπώσεων. Το «κουκούλι της απόγνωσης» (βλ. σελ. 108) έχει προσώρας όμως αποδοθεί: δεν μένει παρά η χρυσαλλίδα της αναμφισβήτητης έμπνευσης να μεταμορφωθεί σε αυτάρκη λεκτική σύνθεση. Να συγκρατήσω και κάτι άλλο επίσης, εννοώ τους αποστασιοποιημένους, δήθεν αντικειμενικούς, δήθεν κριτικούς χειρισμούς του παντεπόπτη σκηνοθέτη, ο οποίος την τελευταία στιγμή αντί να αποδυναμώσει περαιτέρω τον αντι-ήρωά του, τον παίρνει από το χέρι και τον καθησυχάζει μέσα στην τελεσίδικη ανυπαρξία του αναπόφευκτου τέλους.



ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 16/01/2004